ABD'nin psikolojik harekat stratejisi
Nejat Eslen 21 Ağustos 2007
Yeni yayımlanan ABD Psikolojik Harekat Stratejisi, kendi çıkarlarını halkla ilişkiler yönüyle korumanın yöntemlerini ve araçlarını sıralıyor. Bu kapsamda, kamuoyu önderleriyle, gazetecilerle, siyasilerle, gençlerle ve kadınlarla ilişkilerin geliştirilmesini öneriyor. ABD'nin stratejisi bu konuda Türkiye'de ne gibi çalışmalar yapıldığı sorusunu da gündeme getiriyor.
11 Eylülden sonra hem ABD hem de dünya için yeni bir süreç başladı. 11 Eylül sonrasında ABD küresel üstünlüğünü sürdürme gayretlerini terörle küresel savaş anlayışına dayandırdı; yeni süreçte izlenecek yol haritasının esaslarını belirlemek amacı ile 2002 yılı Eylül ayında ABD'nin Ulusal Güvenlik Stratejisi yayınlandı ve bu strateji belgesi, temel esasları değişmemekle birlikte 2006 yılı Mart ayında tadil edildi.
2002 Yılında Ulusal Güvenlik Stratejisi'nin yayımlanmasından sonra bu büyük stratejinin temel esaslarına göre ve bu büyük stratejiyi desteklemek amacı ile değişik alt stratejiler de yayınlanarak uygulama alanına koyuldu. Bu stratejilerden biri de 7 Temmuz 2007 tarihinde, "Halkla İlişkiler ve Stratejik İletişim İçin ABD Ulusal Stratejisi'' başlığı ile yayınlanan psikolojik harekat stratejisi oldu.
Psikolojik harekat stratejisinde öncelikle, ABD Ulusal Güvenlik Stratejisi'nin esasını oluşturan şu ulusal hedefler hatırlatılıyor;
İnsan haysiyetinin gereği olan değerleri savunmak, teröre karşı ittifakları güçlendirmek, bölgesel çatışmaların yayılmasını önlemek, kitle imha silahlarından kaynaklanan tehditleri önlemek, küresel ekonomik büyümeyi cesaretlendirmek, kalkınma çemberini genişletmek, diğer küresel güç merkezleri ile işbirliği yapmak, 21. yüzyılın sorunlarını ve fırsatlarını karşılamak için Amerikan ulusal güvenlik kurumlarını yeniden yapılandırmak.
ÖNCELİKLİ HEDEF
ABD psikolojik harekat stratejisi, "Amerika'nın en temel değerlerinden köklerini aldığı şekli ile umut ve fırsat için olumlu bir vizyon sunmayı'' öncelikli stratejik hedef olarak belirtiyor. Bu değerler içinde özgürlük, insan haysiyeti, eşitlik, hukukun üstünlüğü, yönetimi seçme özgürlüğü, eğitim ve refahın yayılması değerlerine vurgu yapılıyor.
Stratejide, "Özgürlüğü ve barışı tehdit eden azılı ifratçıların hareket serbestisini kısıtlamak ve onları izole etmek'' ikinci psikolojik harekat stratejik hedefi olarak yer alıyor. Bu kapsamda demokrasinin ve iyi yönetimin geliştirilmesi, Müslüman topluluklara aktif bir şekilde angaje olmak, terörist liderleri ve organizasyonları izole etmek ve onların güvenilirliğini yok etmek, terörün politik sonuçlara ulaşmada kabul edilebilir bir taktik olduğu anlayışını gayri meşru kılmak, Batı'nın bütün dinlere açık olduğunu göstermek alt hedefler olarak sayılıyor.
"Amerikalılar ile dünyanın değişik ülkelerinde yaşayan, değişik kültürlere ve inançlara mensup insanları arasında, müşterek çıkarlar ve değerler geliştirmek'' ise ABD'nin üçüncü stratejik psikolojik harekat hedefini oluşturuyor. Ekonomik fırsatların geliştirilmesi, çatışmalarda barışçıl çözümlerin desteklenmesi, bilimsel işbirliğinin artırılması, hastalıklarla mücadele edilmesi ve çevrenin korunması ise bu kapsamdaki tedbirler arasında sayılıyor.
ABD psikolojik harekat stratejisinin en ilginç bölümünü ise stratejik hedef kitleyi açıklayan kısım oluşturuyor. Stratejide, "kilit etkileyicilerin'' düşünceleri ile toplumda dalgalanmalar yaratabilen kişiler olduğu belirtiliyor ve bu kapsamda etki altına alınacak kişiler içinde "din adamları'', "eğitimciler'', "gazeteciler'', "kadın liderler'', "işadamı ve işçi liderleri'', "politika liderleri'', "bilim adamları'' ve "askerler'' sayılıyor.
Strateji, hedef kitle içinde "gençleri" "hassas nüfus'' içinde vurguluyor ve öncelikle etki altına alınması gereken kitle olarak belirtiyor. Ayrıca "kadınlar, kızlar'' ve "azınlıklar'' da stratejide etki altına alınacak hassas nüfus içinde zikrediliyor.
TÜRKİYE'NİN EKSİKLERİ
"Eğitim ve karşılıklı değişim'' programlarının uygulanması, stratejide en etkili psikolojik harekat yöntemi olarak vurgulanıyor. Halkla İlişkiler Diplomasisi ve Halkla İlişkiler Bakan Yardımcılığına bağlı Politika Koordinasyon Komitesi, psikolojik harekat stratejisinin oluşturulmasında ve uygulanmasında eşgüdümü sağlayan merkez olarak görev yapıyor.
Yukarıda özü ile açıklanan ABD'nin psikolojik harekat stratejisi, konu ile ilgili olarak şu soruları gündeme getiriyor;
** Türkiye'nin psikolojik harekat (halkla ilişkiler ve stratejik iletişim) politikası (policy) var mı?
** Türkiye'nin bu politikaya uygun olarak geliştirilmiş "psikolojik harekat stratejisi'' var mı ve uygulanıyor mu?
** Türkiye'nin ulusal çıkarlarını ve bu kapsamda "kilit etkileyicilerini'' ve "hassas nüfusunu'' da dış etkilemelere karşı koruyan "psikolojik harekata karşı koyma'' stratejisi var mı, varsa uygulanıyor mu?
** Türkiye'de psikolojik harekat ve psikolojik harekata karşı koyma stratejilerini geliştirmede ve uygulamada eşgüdümü sağlayacak bir birim var mı, varsa çalışıyor mu?
** Türkiye'de dış güçlerin etki altına girmiş olan bu amaçla çalışan "kilit etkileyiciler'' biliniyor ve takip ediliyor mu?
** Türkiye'de bölücülüğe karşı uygulanması gereken devlet stratejisini destekleyen "bölücülüğe karşı psikolojik harekat stratejisi var mı'', varsa uygulanıyor mu?
