Hiroşima ve Nagasaki'nin bombalanmasının 61. yılı
Aslıhan Tümer 01 Ocak 1970
61 yıl önce atılan atom bombaları gerekli değildi
6 Ağustos 1945’te ABD, Hiroshima’ya 15 bin tonluk TNT’nin patlayıcı gücüne eşdeğer ve “küçük çocuk” (little boy) adında bir atom bombası attı. Üç gün sonrasında ise “Şişman Adam” (fat man) Nagasaki’ye atıldı. Bu bombanın patlama gücü çok daha yüksek, 21 bin tonluk TNT’ye eşitti. İki şehrin bombalanması sonucu yüzbinlerce kişi öldü. Yayılan radyasyonun etkileri ise hala sürüyor.
II. Dünya Savaşı sırasında, Amerika ve İngiltere “Manhattan Projesi” olarak adlandırdıkları bir atom bombası projesi başlattılar. Bu projenin çıkışı, Almanya’nın atom bombası yapabileceği korkusuydu. Ancak, Almanya savaşta yenildikten sonra Japonya’nın atom bombası yapabilme ihtimali neredeyse hiç olmamasına rağmen bu araştırmalar devam etti.
Bombanın atılması ile Hiroşima ve Nagasaki anında yok oldu. Atom bombasının yarattığı muazzam şok dalgaları çok geniş bir alanda binlerce kişinin o anda ölmesine sebep oldu. Dalgaların doğrudan ulaşamadığı yerlerde ise yayılan radyasyon, sonraki günler, aylar ve yıllar boyunca bir çok kişinin lösemiden ölmesine sebep oldu. Hayatta kalanlara Japonya’da “Hibakusha” dendi. Hibakusha’lar ve çocukları ülkede yıllarca insanlar tarafından dışlandı. Radyasyondan etkilenme korkusu ile hiç kimse onlara yaklaşmak istemedi. Yıllarca bu zor koşullarda yaşayan Hibakusha’lar kendi trajedilerinden yola çıkarak dünyada başka Hiroşima ve Nagasaki olmaması için büyük kampanyalar başlattı.
6 Ağustos 1945 yılında, sabah 8:15’te “Küçük Çocuk” isimli ilk nükleer bomba “ Enola Gay” isimli B-29 Superfortress’ten bırakıldı. İnsanlık tarihinde ilk defa böyle bir bomba kullanılmıştı. Aralık 1945 yılında Hiroşima’daki resmi kaynaklar ilk anda ölenlerin sayısını 140.000 olarak tahmin ettiklerini bildirdi. Bombanın etkisi ile daha binlerce insan yavaş yavaş öldü. Nükleer saldırıdan sonra Hiroşima şehri bir barış şehri olarak düzenlendi. Bombanın yıktığı alanda ayakta kalan ilk bina da Hiroşima Barış anıtı olarak seçildi.
9 Ağustos 1945 sabahı, Amerikan “Bockscar” isimli B-29 Superfortess uçağı “Şişman Adam” isimli ikinci nükleer bombası ile, ilk hedefleri olan Kokura’ya ulaştı. Ancak, şehir bir bulut kümesi ile örtülmüştü ve görüş yeterli değildi. Kötü hava koşulları ve meydana gelen diğer problemler nedeni ile uçuş ekibi, ikinci hedefleri olan Nagasaki’ye yöneldi. Burası Japonya’nin gelişmiş önemli bir endüstriyel bölgesiydi. Bombanın atılması ile hemen ölenlerin sayısının 100.000 olduğu tahmin ediliyor.
Amerika, bomba kullanımını haklı göstermek için Japonya’nın Pearl Harbor limanına yaptığı baskını ve Müttefik güçlerinin koşulsuz teslim olma isteğini geri çevirmelerini öne sürdü.
Ancak yıllar sonra yapılan açıklamalarda Amerika hükümeti, bombanın gerekli bir askeri harekat olduğunu, çünkü buna tek alternatifin istila olduğunu söyleyecekti. Japonya’nın istilası ise bir çok Amerikan askerinin hayatına mal olacağından, bombanın bırakılması daha uygun görülmüştü.
Aslında daha işin başından itibaren Amerika’nın Kara, Deniz ve Hava Kuvvetlerinin üst düzey yetkilileri nükleer bombanın bırakılmasının bir gereklilik olduğu savını şiddetle reddetmişti. Daha sonra başkanlığa yükselen dönemin generali Eisenhower, ”Onları bu korkunç şey ile vurmamıza gerek yoktu” demiştir. Japonların çözülmüş şifreli telegraflarından ve diğer bilgi kaynaklarından, aslında Japon askeri kuvvetlerinin zaten bozguna uğramış olduğu biliniyordu. Japonlar, imparatorlarını korumak karşılığında Amerika’nın sunacağı teslim olma şartlarına uymaya hazırdı. Ayrıca, Sovyetler Birliği’nin, savaşa Japonya’nın karşısında girmesi durumunda, herhangi bir istilaya gerek kalmadan Japonya zaten teslim olacaktı.
