Yazar ve mütercim. 12 Aralık 1916’da Hatay Reyhanlı’da doğdu. Ailesi Balkan Savaşı sırasında Yunanistan’dan göçmüştü. Fransız idaresindeki Hatay’da Fransız eğitim sistemi uygulayan Antakya Sultanisi’nde okudu. Bir süre ilkokul öğretmenliği ve nahiye müdürlüğü, Tercüme kaleminde reis muavinliği yaptı.
1940’da İstanbul Üniversitesi’ne girip Fransız Dili ve Edebiyatı öğrenimi gördü. 1941’den başlayarak İnsan, Yücel, Gün, Ayin Bibliyografyası dergilerinde yazmaya başladı. 1942 ve 45 yılları arasında Elazığ lisesinde, 1952 ve 54 yılları arasında ise İstanbul`da Fransızca öğretmeni olarak çalıştı. Daha sonra İstanbul üniversitesi Edebiyat fakültesinde yabancı diller okutmanlığı görevinde bulundu, Sosyoloji bölümünde dersler verdi. Mükemmel düzeyde Fransızca okuyup yazan Meriç, İngilizceyi anlıyor, Arapçayı, kendi ifadesiyle, “söküyor”du.
1955’de gözlerindeki miyobunun artması sonucu görmez oldu, ama olağan üstü çalışma ve üretme temposu düşmedi. Talebelerinin yardımıyla çalışmalarını ölümüne kadar sürdürdü. 1974 yılında İstanbul üniversitesinden emekli oldu ve yıllarının birikimini ardarda kitaplaştırmaya girişti. 1984’te, önce beyin kanaması, ardından felç geçirdi, 13 Haziran 1987’de vefat etti.
Cemil Meriç`in ilk yazısı Hatay`da Yeni Gün Gazetesi`nde çıktı (1928). Sonra Yirminci Asır, Yeni İnsan, Türk Edebiyatı, Yeni Devir, Pınar, Doğuş ve Edebiyat dergilerinde yazılar yazdı. Hisar dergisinde “Fildisi Kuleden” başlığıyla sürekli denemeler yazdı. Meriç, gençlik yıllarında Fransızcadan tercümeye başladı. Hanore de Balzac ve Victor Hugo`dan yaptığı tercümelerle kuvvetli bir mütercim olduğunu gösterdi. Bati medeniyetinin temelini araştırdı. Dil meseleleri üzerinde önemle durdu. Dilin, bir milletin özü olduğunu savundu ve sansüre, anarşik edebiyata şiddetle çattı.
Ruhu şad olsun!
Eserleri
İlk telif eseri Balzac üzerine küçük bir incelemeydi. Hint Edebiyâtı(daha sonra "Bir Dünyanın Eşiğinde" başlığıyla iki kez daha basıldı), Saint Simon- Ilk Sosyolog, Ilk Sosyalist-, Bir Dünyânın Eşiğinde, Bu Ülke, Mağaradakiler, Bir Fâciânın Hikâyesi, Işık Doğudan Gelir ve Kültürden İrfana başlıca eserleridir. Bu Ülke (1974, 5 baskı), Umrandan Uygarlığa (1974, 2 baskı), Mağaradakiler (1978, 2 baskı), Kırk Ambar (1980), Bir Facianın Hikâyesi (1981), Işık Doğudan Gelir (1984), Kültürden İrfana (1985). Balzac’tan yaptığı çevirilerin ilki 1943´te yayımlandı. Fransız edebiyatından yaptığı çevirilerin yanı sıra, Uriel Heyd’in Ziya Gökalp, Türk Milliyetçiliğinin Temelleri (1980), Thornton Wilder’in Köprüden Düsenler (1981) ve Maxime Rodinson’un Bati’yi Büyüleyen İslâm (1983) adlı eserlerini de Türkçe’ye kazandırdı. İletisim Yayınları Cemil Meriç’in “Bütün Eserleri”ni toplu halde basarken, daha önce yayımlanmamış üç kitabını daha yayımlandı: Jurnal 1 (1992), Jurnal 2 (1993), Sosyoloji Notları ve Konferanslar (1993). “Bütün Eserleri” dizisinden “gözden geçirilmiş yeni baskı”sı yapılan kitaplar ise şunlardır: Bu Ülke (1983), Bir Dünyanın Eşiğinde (1994), Saint-Simon, İlk Sosyolog İlk Sosyalist (1995), Ümrandan Uygarlığa (1996), Mağaradakiler (1997), Kırk Ambar - Cilt 1 - Rümuz-ül Edeb (1998).
Aldığı ödüller: Umrandan Uygarlığa (1974), Kırk Ambar (1983) isimli eserleriyle iki defâ Türkiye Millî Kültür Vakfı ödülünü kazandı. Kırk Ambar adlı eseriyle "Türkiye Millî Kültür Vakfı" ödülü, Ankara Yazarlar Birliği Derneği'nin"Yılın Yazarı", Kayseri Sanatçılar Derneği'nce, "İnceleme", Kültürden İrfana adlı eseriyle, Türkiye Yazarlar Birliği "Yılın Fikir Eserleri" ödüllerini aldı...
Basılmayan Eserleri
•Bir Facianın Hikayesi
•Altın Gözlü Kız, (Çev.) İST. 1943. Kenan Mat. 184 s.
•Balzac, Honore de. Otuzundaki Kadın, Çev.
•Balzac, Honore de. Onüçlerin Romanı, Çev.
•Balzac, Honore de. Kibar Fahişelerin İhtişam ve Sefaleti. Çev.
•Hugo, Victor. (1802-1885), Hernani, Çev.
•Vilder, Thornton (Niven, 1897-1973), Köprüden Düşenler, Çev.
•Rodinson, Maxime, Batıyı Büyüleyen İslam, Çev.
•Sosyalizm ve Sosyoloji Tarihinde Pierre Joseph Proudhon (1809-1865)
•Dillerin Yapısı ve Gelişmesi, (Hazırlayanlar, Cemil Meriç- Berke Vardar)Cemil Meriç Hakkında Bir Bibliyografya Çalışması
1.Kendi Yazdıkları
A)KİTAPLARI
1.Meriç, Cemil: Balzac, Honore de. Altın Gözlü Kız, (Çev.) İST. 1943. Kenan Mat. 184 s.
2.Meriç, Cemil: Balzac, Honore de. Otuzundaki Kadın, (Çev.) 1945, A.Bolat Kitabevi.
3.Meriç, Cemil: Balzac, Honore de. Onüçlerin Romanı, Çev.) 1945, Yüksel Yayınevi
4.Meriç, Cemil: Balzac, Honore de. Kibar Fahişelerin İhtişam ve Sefaleti. Çev.) 1946, Inkilab Kitabevi
5.Meriç, Cemil: Hugo, Victor. (1802-1885), Hernani, Çev. Maarif Vekaleti, Yayım. İst. 1956, Maarif Basımevi, VI+184, s,2.bsl.ist.1966
6.Meriç, Cemil: Hint Edebiyatı, Dönem Yayınları, İst. 1964, Ersa Kol. Şt.Matbaası, II+266 s.
7.Meriç, Cemil: Hugo, Victor. (Marie, 1802-1885) Marion de Lorme, (Çev.). M.E.B. Yayım, İst. 1966, M.E.Basımevi, VI+192 s.
8.Meriç, Cemil: Saint- Simon “İlk Sosyolog, İlk Sosyalist”, Çan Yayın., İst. 1967 Gün Basımevi, I+143 s.
9.Meriç, Cemil: Dillerin Yapısı ve Gelişmesi, (Hazırlayanlar, Cemil Meriç- Berke Vardar), Dönem Yayın, İst. 1967, I+86 s.
10.Meriç, Cemil: Sosyalizm ve Sosyoloji Tarihinde Pierre Joseph Proudhon (1809-1865), Türkiye Harsi Araştırmalar Derneği Yayın, İst. 1969, Fakülteler Matbaa, I+23 s.
11.Meriç, Cemil: Balzac, Honore de.(1799-1850), İhtişam ve Sefaleti:Vautrin, Çev.) Ötüken Yayınevi, İst. 1973, IV+543 s.2. bsl.
12.Meriç, Cemil: Bu ülke, Ötüken Yayın, İst. 25 145 s.2 bsl.İst. 1975, 200s; 3.bsl.İst. 1976, 244 s; 4. bsl.1979, 275,
13. Meriç, Cemil: Umrandan Uygarlığa, Ötüken Yayın, İst. 1974, Yelken Matbaa, 371 s; 2.bsl., 1977, 366 s.
14.Meriç, Cemil. Bir Dünyanın Eşiğinde, Ötüken Yayın. İst 1976, Yüksel Matbaa, 2. bsl. 344 s., 3 bsl., İst. 1979, 352 s
15.Meriç, Cemil. Mağaradakiler, Ötüken Yayın., İst., 1978, 453 s., 2.bsl. İST. 1980
16.Meriç, Cemil: Kırk Ambar, Ötüken Yayın., İst. 1980, 487 s.
17.Meriç, Cemil: Vilder, Thornton (Niven, 1897-1973), Köprüden Düşenler, (Çev). Cemil Meriç- L. Çataloğlu, Tur Yayın. İst. 1981, Yüksek Mat. 122 s.
18.Meriç, Cemil. Bir Facianın Hikayesi, Umran Yayınları, Ankara 1981, Şafak Matbaası, VIII+167 S.
19.Meriç, Cemil. Batıyı Büyüleyen İslam,(Rodinson ve ) Pınar Yayınları, 1983, s.175
B. DENEMELERİ
1. Meriç, Cemil. Mene, Teke, Feres, Hisar, 12 (106), Ekim, 1972, 12-14 s.
kısa bir zaman içinde değişik dergilerde yazmış olduğu denemelerini de bulabileceksiniz...
(Yukarıdaki çalışmayı elimize ulaştıran Greek Tycoon'a teşekkür ediyoruz. CemilMeric.net)
