FAİK CANSELEN
01 Ocak 1970
İlk kuşak bestecilerimizden Faik Canselen, geç-romantizm, izlenimcilik ve yeni klasikçilik gibi akımları gerektiği yerde ve kıvamda değerlendirmek üzere, halk müziği temalarını yeniden yaratarak elde ettiği bireşimi kendi orijinal diliyle parlak bir orkestrasyon tekniği ve tını zenginliğiyle ifade etmiştir. Onun yaratıcı coşkusu, yaşamı boyunca yeni orkestra ve koro yapıtlarının üretimini getirmiştir.
İlkokulu İstanbul’da bitirdikten sonra Musıki Muallim Mektebi’ne giren Canselen, ilk beste denemelerini 15 yaşında yapmaya başlamıştır. 17 yaşındayken yazdığı “Yürü, atıl, devir karanlığı…” dizesiyle tanınan “İleri” adlı marş (1928), kısa sürede bütün Türkiye’de benimsenerek yaygınlaşmıştır. Musıki Muallim Mektebi’ni bitirdikten sonra bir süre müzik öğretmenliği yapan bestecimiz, 1934 yılında Cumhuriyet Gazetesinin açtığı kompozisyon yarışmasında “Köy Düğünü” adlı yapıtıyla birincilik ödülünü almıştır. Bu yarışmanın seçiciler kurulunda, Paul Hindemith ve Dimitri Şostakoviç de bulunuyordu. Onların nitelemesiyle Canselen’in yapıtı, “hiç de amatörce değil”dir.
Canselen, 1938 yılında Ankara Devlet Konservatuarının kompozisyon bölümüne girmiştir. Ferit Alnar’ın öğrencisi olarak öğrenimini tamamladıktan sonra, bu kurumda armoni öğretmenliği yapmış, 1947’de devlet bursuyla Fransa’ya gönderilmiştir. Fransa’daki kompozisyon öğrenimini de verimli geçtiği açıktır: Hem Paris Ulusal Konservatuarını, hem Cesar Franck Müzik Yüksek Okulu’nu bitirmiştir.
1951’de yurda dönen besteciyi, müzik eğitimi alanında da verimli görüyoruz: Bu dönemde müzik ders kitapları yazmış, Askeri Mızıka Okulu’nda uzun yıllar armoni öğretmenliği yapmıştır.
Besteci olarak Faik Canselen, batının sanat akımlarından yararlanırken kendi özgün stilini geliştirmiş, yaratıcı deyişinin akışı içinde tonal, modal, politonal teknikleri kullanmıştır. Onun yaratıcı kavrayışı, “özgür armoni” olarak nitelenebilir. Faik Canselen’in başlıca yapıtları şunlardır:
KORO VE ORKESTRA ESERLERİ
1) “İleri Marş”, 1928, (ilk biçimi karma koro için, 1997’de koro ve orkestra için düzenlenmiş ve Gürer Aykal yönetimindeki Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası ile TRT korosu tarafından seslendirilmiştir).
2) “Ata”, koro ve orkestra için ulusal kantat, 1998.
ORKESTRA ESERLERİ
1) “Büyük yurt”, fantezi uvertür, (Konservatuarı bitirme yapıtı, F. Alnar yönetimindeki konservatuar orkestrası ve E. Preatorius yönetimindeki Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası tarafından yorumlandı), 1942.
2) “Scherzo”, büyük orkestra için, 1943 – 1947.
3) “Köy Düğünü”, büyük orkestra için, (Duyuşlar No:1 diye adlandırılmıştır), 1990.
4) “Duyuşlar No:2”, büyük orkestra için,1997.
5) “Duyuşlar No:3, büyük orkestra için, 1998.
KORO ESERLERİ
1) “Rumeli”, 1947 – 1950.
2) “Eminem”, 1947 – 1950.
3) “Çanakkale”, 1947 – 1950.
4) “Yurdumun ne hoş ufukları”, 1930 – 1938.
5) “Günler geçsin gün gelecek”, 1930 – 1938.
6) “Gençlik Marşı”, 1930 – 1938.
7) “Yaprak”, 1947 – 1950.
ŞAN VE PİYANO ESERLERİ
1) “10 Lied”, (Ninni, Son Akşam, Gurbette Düşünceler, Seneler, Uçun Kuşlar, Koşma, Fecirde Gurbet Yolcuları, Dalgalarla, Özlem, Gezinti), 1928 – 1930.
2) “Yalvarsanız Yakarsanız Söyler miyim”, (Alfred de Musset’nin şiiri üzerine), 1938.
3) “Rappeltoi”, (Alfred de Musset’nin şiiri üzerine), 1950.
ODA MÜZİĞİ ESERLERİ
1) “Variationlar, Karşı Ovalar, Oyun Havası”, keman ve piyano için, 1945.
2) “Küçük Suit”, iki flüt için, 1938.
3) “Kuartet”, Hasan Toraganlı’nın bir teması üzerine, 1938.
PİYANO ESERLERİ
1) “Hep Aynı Şey”, 1934.
2) “Ağıt”, 1935.
3) “Rumeli’nin Dağları, 7 Variation”, 1935.
4) “Oyun Havası”, 1938.
5) “Bahar, Sonat”, 1938.
6) “12 Prelüd ve füg”, 1938.
7) “Sonat”, (Sol Majör), 1938.
8) “Füg”, (Do Majör), 1950.
9) “Çocuk ve Gençler İçin Piyano Parçaları”, 1938.
10) “Füg”, 1950.
11) “Sonat”, (Özgür Armoni), 1950.
12) “Dans”, 1952.
13) “Şaka”, 1953.
14) “Gelin Ayşe Türküsü”, 1954.
ARMONİ MIZIKASI ESERLERİ VE MARŞLAR
1) “Tören Marşı”, 1957.
2) “Yara Nişandır”, 1957.
3) “Oyun Havası”, 1958.
4) “Kütüphaneciler Marşı”, 1959.
5) “Türkiyemiz”, 1958.
6) “Akıncılar”, 1960.
7) “İzindeyiz”, 1962.
8) “Bayrak”, 1963.
BASILMIŞ YAPITLARI
1) “Köy Düğünü, Papajorjiyu”, 1935.
2) “Marşlarımız”, 1956
3) “Ortaokul İçin Müzik Ders Kitabı”, (1953 – 1978).
