MEHMET ZAHİT KOTKU
01 Ocak 1970
(1897-1980) Nakşibendî-Hâiidî şeyhi.
Bursa Pınarbaşı'nda doğdu. Ailesi, 1880 yılında Dağıstan'ın Seki kasabasından Anadolu'ya göç edip Bursa'ya yerleşmiş¬tir. Mehmet Zahit annesi Sabire Hanım'ı üç yaşında iken kaybetti. Bursa'ya gel¬diklerinde on altı yaşlarında olan babası İbrahim Efendi çeşitli yerlerde imamlık yaptıktan sonra 1929'da Bursa ovasında-ki İzvat köyünde vefat etti. Mehmet Za¬hit, Oruç Bey Mahalle Mektebi'ndebaşladığı öğrenimini Maksem'deki idâdîde ve Bursa Sanat Mektebi'nde sürdürdü. I. Dünya Savaşı sırasında on sekiz yaşların¬da askere alınarak Suriye cephesine gön-derildi. Ordunun Suriye'den çekilmesinin ardından İstanbul'a döndü. Temmuz 1919'dan itibaren askerlik şubesinde ya¬zıcı olarak askerlik görevine devam etti. Hâtıra defterindeki kayıtlardan 1922 Martında bu görevi sürdürdüğü anlaşıl¬maktadır.
İstanbul'da cami derslerine ve vaazla¬ra devam eden Mehmet Zahit 192û'de, Cağaloğlu'nda bulunan Fatma Sultan Ca¬mii yanındaki Gümüşhânevî Tekkesi'ne giderek Şeyh Dağıstanlı Ömer Ziyâeddin Efendi'ye intisap etti. Seyrü sülûkünü onun vefatı üzerine postnişin olan Tfekir-dağlı Mustafa Feyzi Efendİ'nin yanında sürdürdü. Yirmi yedi yaşında hilâfet aldı. Beyazıt, Fâtih ve Ayasofya cami ve med-reselerindeki derslere devam ettiği bu yıllarda bir yandan da hafızlığını tamam¬ladı. Mustafa Feyzi Efendİ'nin isteğiyle çeşitli kasaba ve köylerde dinî hizmet¬lerde bulundu.
Tekkelerin kapatılması üzerine Bursa'-ya dönerek babasının imamlık yaptığı İz-vat köyüne yerleşti. Babası ölünce onun görevini sürdürmeye başladı. 1946 yılına kadar köy imamlığı yaptı, ardından Üftâ-de Camii imamlığına tayin edildi. 1952 yılı Aralık ayında Gümüşhânevî Dergâhı'n-dan arkadaşı Abdülaziz Bekkine'nin vefa¬tı üzerine görevi onun vazife yaptığı Zey-rek'teki Ümmü Gülsüm Mescidi'ne nak¬ledildi. Bu mescidin istimlâki söz konusu olunca Fatih İskenderpaşa Camii'ne ta¬yin edildi (1958). Vefatına kadar bu cami¬de görevini sürdürdü. 1979 yazında git¬tiği Hicaz'dan 1980 Şubatında ağır hasta olarak döndü. Ameliyat olduktan sonra hac mevsimi gelince tekrar hacca gitti. 13 Kasım 1980'de İstanbul'da vefat etti.
Cenaze namazı 14 Kasım'da Süleymaniye Camii'nde kılındıktan sonra Kanunî Sul¬tan Süleyman Türbesi hazîresine defne¬dildi.
Mehmet Zahit Kotku insan eğitimini esas almış, kendini fertlerin iç dünyaları¬nın zenginleştirilmesine adamıştı. Görev yaptığı camilerde her pazar ikindi nama¬zının ardından Râmûzü'l-ehâdîs dersleri vermiş, cuma vaazları ve önemli günler¬deki konuşmaları yanında özel sohbetle-riyle de halkı eğitmeye çalışmıştır. Vaaz ve sohbetlerinde dinî konuların yanı sıra ülkenin ekonomik, politik, kültürel ve sos¬yal problemleriyle ilgili görüşlerini de ifa¬de etmiş, bu tavrıyla bilhassa üniversite öğrencileri üzerinde etkili olmuştur. Eği¬tim ve yardımlaşma amaçlı bazı vakıflar onun tavsiyesi üzerine kurulmuş, ayrıca birçok hayır kurumunun tesisine vesile olmuştur. Ersin Gürdoğan, Görünmeyen Üniversite adlı kitabında (İstanbul 1991) Mehmet Zahit Kotku'nun dinî şahsiyeti¬ni ve sosyal yönünü incelemiştir.
Eserleri.
1. TasavvufîAhlâk.[174] Nakşîbendiyyetarikatının âdâb ve erkânı ile ahlâkî konulara dairdir.
2. Cennet Yollan (Hadislerle ilim). İlmin ve ulemânın önemini hadislere dayanarak açıklayan eser âlimlerin siyasî ve sosyal alanlarda da etkin olması gerektiğini an¬latır (İstanbul 1985).
3. Ana Baba Hakları. Allah hakkına riayet, Hz. Peygamber'in ve ulemânın hakkı, evlâdın babasındaki hakları, karı koca hakları, komşu hakları ve millet hakları konularını da ihtiva et-mektedir (İstanbul 1991).
4. Mehmed Zahid Kotku (K.S.)'dan Özel Sohbetler. Müellifin son yıllarına ait bazı vaaz ve özel sohbetlerini ihtiva etmektedir (İstanbul 1991). S. Ehl-i Sünnet Akaidi. Fıkh-ı Ekber, el-Milel ve'n-nihal, Sevâdü'l-cfzam ve Şerhu'l-EmâU'üen ik¬tibasları ihtiva eden eser açıklamalarla zenginleştirilmiştir (İstanbul 1992). Kotku'nun diğer eserleri de şunlardır: Nefsin Terbiyesi (İstanbul 1983), Hadislerle Aasihafar (İstanbul 1991), Müminlere Vaazlar [175] Zikrullah'ın Faydaları (İstanbul 1992).
