Hasan Tahsin Banguoğlu
01 Ocak 1970
(1904 - 3 Mart 1989): Dilci, yazar. Drama'da doğdu. İstanbul Erkek Lisesini, İstanbul Darulfünûnu Edebiyat Fakültesini bitirdi (1930). Fakültede okurken Vakit gazetesinde muhabir olarak çalıştı. Gazi Terbiye Enstitüsü Edebiyat öğretmenliğine tayin edildi. Hız adlı bir fikir ve sanat dergisi çıkardı (15 Mayıs-15 Temmuz 1931). 1932 yılında Osmanlı Türkçesi üzerine doktora yapmak için Almanya'ya gitti. Yurda dönünce A.Ü. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesine Türk Dili doçenti oldu (1936). DTCF'de Türk grameri ve eski Türk lehçeleri, Devlet Konservatuvarında fonetik okuttu. Ulus gazetesi ve Ülkü mecmuasında yayınladığı yazılarıyla o sıra hızlanan dilde tasfiyeciliğe karşı çıktı.
Siyasete atıldı; 1943'te CHP'den Bingöl milletvekili oldu. 1948-1950 yılları arasında Millî Eğitim Bakanlığı ve Türk Dil Kurumu başkanlığı yaptı. 1950'de milletvekili seçilemeyince Ayvalık'ta çiftlik işleriyle uğraştı. 1955'te Londra'ya davet edildi. 1959'a kadar School of Oriental and African Studies'te mukayeseli Türk dilleri okuttu. 1959-1961 yılları arasında İ.Ü. Edebiyat Fakültesinde Orta Türkçe ve A.Ü. İlahiyat Fakültesinde Türkçe dinî metinler üzerinde ders verdi.
1961'de tekrar siyasete girdi; Edirne'den CHP senatörü seçildi. Ortanın solu siyasetine karşı çıktığı için 1966'da partiden ihraç edildi. 1963-1966 yılları arasında Halkevleri başkanlığı yaptı. 1970'de Yeni Türkiye Partisi Genel Başkanlığına seçildi ve bir yıl sonra partisini Güven Partisi ile birleştirdi. 1971'de siyasî hayattan tamamıyla çekildi. Kendisini ilmî çalışmalara verdi. İstanbul'da öldü.
Eserleri:
Şuarâ Tezkireleri (1930, lisans tezi, basılmadı),
Altosmanische Sprachstudien zu Süheyl ü Nevbahar (Doktora tezi, Leipzig 1938),
Ana Hatlarıyla Türk Grameri (1941, genişletilmiş 2. bs., 1979),
Dil Bahisleri (Türk dili üzerine yazıları I. 1941, II. 1942),
Devlet Dili Türkçe Üzerine (1945),
Türk Grameri I Sesbilgisi (1959),
Andırı I, Andırı II (Parti faaliyetleri ile ilgili muhtıralar, 1962),
Kara Çenber (1964),
Çocuk Katliamı (1965),
Türkçe'nin Grameri (1974),
Kendimize Geleceğiz (1986),
Dil Bahisleri (1987).
