CEMÂLEDDİN EFENDİ
01 Ocak 1970
Kasımpaşalı (1871-1937), Zâkirbaşı, şeyh ve musikişinas.
İstanbul Kasımpaşa'da doğdu. Fâtih Camii dersiamlarından Kasımpaşa Küçük Piyâle Camii imamı Abdülkadir Efendi¬nin oğludur. İlk tahsilini Kasımpaşa'da-ki Abdülkadir Çavuş Mektebi'nde yaptı. Bahriye Rüşdiyesi'ni bitirdikten sonra Beyazıt Camii'ndeki cami derslerine de¬vam ederek devrin tanınmış âlimlerin¬den faydalandı. Bunlar arasında, Dîvân-1 Hâhz'\ okuduğu Şeyh Erbilli Esad Efen¬di ile Şahîh-i Buhâri okuduğu Trabzon¬lu Hoca Hüsnü Efendi en meşhurlarıdır. Yirmi yaşlarında iken hıfzını tamamla¬dı. Bir yıl sonra babasının vefatı üzerine Küçük Piyâle Camii imamlığına tayin edildi. 1894'te intisap ettiği Kasımpaşa'-daki Paşmakçı Ali Efendi Kâdirî Dergâhı postnişini Selânikli Mehmed Efendi'den hilâfet aldı. Ayrıca 1 Aralık 1899 tarihin¬de, on beş yıl kadar devam ettiği ve zâ-kirbaşılık yaptığı Yeşiltulumba'daki Ha¬lim Efendi Rifâî Dergâhfnda Şeyh Mus¬tafa Efendi'den taç ve hırka giydi. 1910'-da Üsküdar'daki Himmetzâde Tekkesi şeyhi Abdülhay Efendi'den de taç giyip Paşmakçı Ali Efendi Dergâhı meşihatı¬na getirildi. Bu arada 1886-1907 yılla¬rında Orman ve Meâdin Nezâreti Muha¬sebe Varidat Kısmı'nda çalıştı. Bir süre Yeşiltulumba'daki dergâhın şeyh vekilli¬ğinde bulundu. 16 Haziran 1937'de ve¬fat etti ve Kasımpaşa'daki Kulaksız Me-zarlığı'na gömüldü.
Mehmed Cemâleddin Efendi, Eyyübî Zekâi Dede, Kasımpaşa Mevlevîhânesi kudümzenbaşısı Şevki Dede, Bahariye Mevlevîhânesi kudümzenbaşısı Şeyh Arif Dede gibi tanınmış musikişinaslardan mûsiki bilgisini geliştirdi. Önceleri zâ¬kirbaşı Yaşar Baba, daha sonra sırasıy¬la Haydarhâne şeyhi Hafız Ahmed. Kı¬rımlı İsmail Hakkı. Yâlelci Hafız Musta¬fa, Şâzelî şeyhi Tahsin efendilerden dinî eserler. Yeniköylü Hasan Sırrı Efendi'¬den de din dışı eserler meşketti. Zikir idare etme usulünü de Şeyh Vefa tür-bedarı Osman Efendi'den öğrendi.
Kasımpaşa'daki Hüsâmeddin Uşşâkî Hankahı, Arapzâde, Pişmaniye ve Sami Efendi tekkeleriyle Fatihteki Tâhir Ağa, Cerrahpaşa'daki Taştekneler tekkeleri zâkirbaşılığında da bulundu. Hüsâmed¬din Uşşâkî Hankahı'ndaki zâkirbaşıtığı otuz yıldan fazla devam etmiştir. Kuv¬vetli bir hafızası ve zengin bir repertu-van vardı. Yetiştirdiği talebeler arasın¬da Hafız Kemal, Sadettin Kaynak, Kemal Batanay ve Sadi Hoşses en meşhurları¬dır. Bestelediği eserlerden ise zamanı¬mıza ancak İki ilâhisi ulaşmıştır.
Cemâleddin Efendi asıl haklı şöhreti¬ni zâkirbaşılıkta kazanmış, ayrıca sesi¬nin güzelliği ve mûsiki bilgisiyle de za-manın önemli musikişinasları arasında yer almıştır.
