Kim Kürt? Kürt Kim?
Namık Kemal Zeybek 07 Kasım 2007
1974 yılında Kahta'da kaymakamdım. Bir gün ilçe yöneticilerinden bir "ülküdaş" yüzü kızgınlıktan kıpkırmızı MHP yandaşı gazeteyi masamın üzerine koydu ve dedi ki: "Kaymakam bey bu ne? Kürt yok mu? Ben Kürt'üm, Ez Kırmanci. Hem de Türk'üm, ülkücüyüm."
Kahtalı ülkücünün kızdığı gazete haberinde MHP Genel Sekreter yardımcılarından bir arkadaşın bildirisi yer alıyordu: "Türkiye'de Kürt yoktur, herkes Türk'tür."
"Türkiye'de Kürt yoktur" sözü Kürt kökenli ülkücüyü rahatsız etmişti. Sözgelimi "Türkiye'de Bayburtlular yoktur" sözü de beni rahatsız eder. Çünkü benim kimliklerimden biri de Bayburtluluktur.
O yıllarda birçok Kırmanç yurttaş kendisinin kimliklerinden biri olarak Kürtlüğü ve üst kimlik olarak Türklüğü benimserdi.
1974 yılında Kahta'da sınıfların kara-tahtalarına "Ne Amerika, ne Rusya, ne Çin, her şey Türklük için!" diye slogan yazan Kırmanç genci Ebuzer Turanlı, bugün de Türklüğün bilincinde olan bir Kırmanç'tır. Artık genç olmasa da...
İnsan zihninin sağlıklı düşünmekten saptığı noktalardan biri olarak "kimliklerinden bir tekinin dışındakileri yok saymayı" görüyorum.
Sözgelimi kendimi tanımlarken şöyle tanımlıyorum: İnsanım, ailemin mensubuyum, Zeyneboğulları denilen soydanım, Kitreliyim, Bayburtluyum, Türkiyeliyim, Turanlıyım, Müslüman'ım... Bunların hepsi benim kimliğim ve ben bunların ahenkli ortalamasıyım, diyorum. Birini temel alır diğerlerini ya da diğerlerinden kimilerini yok sayarsam kendimi eksik tanımlamış olmaz mıyım?
Ya da kimliklerinden birini ötekilerin düşmanı halinde düşünmek zihin sağlığından uzaklaşmak olmaz mı? İnsanlığa sıkıntılar ve acılar getiren ideolojik sapmaların kaynağında bu psikolojik sapkınlıklar yok mudur? Neden mi söz ediyorum? Faşizm'den, Nazizm'den, Komünizm'den ve bütün totaliter diktatörlüklerden ve fanatik ideolojilerden elbette...
Kürt kimliğini tanımamak ancak başını kuma gömen devekuşlarına yakışır. Kürtler elbette vardır. Türkiye'de de, öteki ülkelerde de...
Peki kimdir Kürt? Öncelikle kendisini Kürt hisseden ve Kürt kültürü içinde yaşayan... Kürtlerin aynı ırktan gelen insanlar olduğunu sanmak da ayrı bir safsatadır. Kürtleşen çok Türk vardır. Türkleşen de çok Kürt. Aynı aşiretin yarısının ana dili Türkçe, yarısı da Kürtçe olabilmektedir. Kimler mi? Karakeçililer.
Esasında bana göre Kürtler Farsça'nın ve sonra Arapça'nın yoğun etkisi altında yeni bir kimlik oluşturan Türk boylarıdır. Uzun hikâyedir ama tarih içinde böyle işler çok olmuştur. Ama bu tarihi bilgi bugün Kürtlüğün bir toplumbilimlik olgu olduğu gerçeğini ortadan kaldırmaz.
Kürtçe'yi küçümsemek ve aşağılamak da hiçbir düğümü çözmez. Çeşitli lehçelerle ama milyonlarca insanın konuştuğu, şarkılar, türküler söylediği bir dili yok sayarak hiçbir yere varılmaz.
Konuyu, Türkiye Cumhuriyeti ve içinde yaşayanlar açısından düşündüğüm zaman, Kürtlük meselesine gerçekçi yaklaşmak için öncelikle "Türkiye'de Kürt yoktur, herkes Türk'tür" saçmalığından vazgeçmek gerekir.
Türkiye'de Türk olduğunun bilincinde olan ve artık Türk kültür alanında yaşayan herkes Türk'tür ana doğrusundan sonra, Kürt de vardır, ana dili Türkçe olmayan başka halklar da, gerçeğinde birleşmek gerekir.
Elbette Türkiye Cumhuriyeti, Türkiye Cumhuriyeti'dir. Türkiye'nin ortak resmi dili ve öğrenim dili İstanbul Türkçe'sidir. "Türkçe'dir" demek bile yetmez. Sözgelimi Bayburt'ta ve Doğu Anadolu'nun birçok yerinde İstanbul Türkçe'sindeki gibi "öğreniyorum" değil, "öğrenirem" denilir. Ama biz okullarda İstanbulca'yı öğrenir ve sonra da yazılarımızı, yazışmalarımızı "o Türkçe" ile yaparız. Herkes de öyle yapacaktır.
Bunun dışında Kürtçe'yi de, Zazaca'yı da, bütün öteki kültür dillerini de ortak kültürümüzün zenginliği olarak kabul etmeli ve korumalı değil miyiz?
Konumuz Kürt meselesi ve bunun çözümü budur. Aksi halde ülkemizde "ortak TÜRK KİMLİĞİNE ortak" başka kimlikler dayatmaya çalışmak ve bunu çözüm sanmak ya saflıktır, ya bilgisizlik, ya da kötü niyetlilik.
