Mesele demokrasi değil arkadaş
Özgür Mumcu 01 Ocak 1970
Orta Afrika Cumhuriyeti’nde 27 Mart 2011’de seçimleri kazanan François Bozizé devletin başına geçti. Ancak 24 Mart 2013’te silahlı bir isyan sonucu darbeyle indirildi. Yerine isyanın lideri Michel Djotodia geçti. Askeriye yeni devlet başkanını tanıdı. Afrika Birliği haricinde ciddi bir tepki veren olmadı.
Fiji’de 2006 senesinde darbe oldu. Başbakan Laisenia Qarase devrildi. Fiji Genelkurmay Başkanı Frank Bainimarama iktidara geldi. Tek ciddi tepki, seçimler yapılana kadar Fiji’nin üyeliğini askıya alan İngiliz Devletler Topluluğu’ndan geldi.
Honduras’ta 2009’da Devlet Başkanı Manuel Zelaya’ya darbe yapıldı. Zelaya, Brezilya Büyükelçiliği’ne sığındı. 2010’da onun katılamadığı seçimleri Porfirio Lobo kazandı. Amerikan Devletleri Örgütü, Honduras’ın üyeliğini askıya aldı.
Madagaskar’da 2006’da yapılan seçimleri Marc Ravalomanana kazanmıştı. 2009’da başkentin belediye başkanı Andry Rajoelina bir askeri darbeyle yönetimi ele geçirdi. Afrika Birliği ve ABD, Rajoelina’nın devlet başkanlığını tanımadığını açıkladı. Fransa kendisine ve bakanlarına vize vermemekte.
Mali’de, 2012’de darbe oldu. 2002 ve 2007’de seçimleri kazanan Amadou Toumani Touré sürgüne zorlandı. Yönetim askerler tarafından Meclis Başkanı Dioncounda Traoré’ye verildi. Darbe uluslararası camia tarafından genel olarak kınandı.
Moritanya bağımsızlığını kazanmasından bu yana ilk seçimi 2007’de yapabildi. Seçimleri az farkla Sidi Uld Şeyh Abdallahi kazandı. Ancak bir sene sonra General Muhammed Uld Abdülaziz darbe yaptı. Darbe, Fas ve İran haricinde fazla destek bulamadı.
Nijer Devlet Başkanı Mamadu Tandja 1999 ve 2004’te seçimleri kazanmıştı. 2010’da bir askeri darbe sonucunda hapsedildi. 2011’de tekrar seçime gidildi ve devlet başkanlığını Mahamadu Issufu kazandı.
Tayland’ın devlet başkanı Thaksin Shinawatra’ydı. 2001’de Tayland tarihinin en şeffaf seçimini kazanmıştı. 2006’da yurtdışındayken bir askeri darbeyle devrildi. Uluslararası camia darbeyi çoğunlukla kınadı.
Hepsi AKP iktidarında olan bu askeri darbelere devletin tepkisi ne oldu?
2009’da darbe yapılan Madagaskar’da Türkiye büyükelçiliği 2010’da darbe hükümeti sırasında faaliyete geçti. Dışişleri Bakanlığı açıklamasına göre “Ülkemiz (...) önemli bir ekonomik potansiyele sahip olan Madagaskar ile ilişkilerini geliştirmek arzusundadır.”
Fiji’de darbe 2006’da oldu. Dışişleri Bakanlığı’nın resmi sitesinden aktarıyorum: “Fiji ile siyasi ilişkilerimiz 2007 yılına kadar son derece sınırlı kalmıştır.” Site, 2007’den sonra sıkılaşan ilişkileri özenle anlatmakta.
Tayland’da darbe 2006’da oldu. Dışişleri Bakanlığı ilişkilerimiz hakkında ne demekte: “Türkiye ile Tayland arasında diplomatik ilişkilerin kuruluşunun 50. yıldönümü, 2008 yılında iki ülkede karşılıklı olarak düzenlenen bazı etkinliklerle kutlanmıştır.”
Honduras’la fazla bir ilişkimiz yok. 2009’da darbe yaşayan Honduras’la ilgili Dışişleri Bakanlığı’ndaki ilk bilgi ise şu: “İki ülke arasındaki ticaret hacmi 2010 yılında 6.594.929 ABD Doları olarak gerçekleşmiştir.”
Moritanya’da darbe 2010’da oldu. İlk defa Türkiye büyükelçiliği ise 2011’de açıldı.
Mali ve Nijer darbeleri hakkında ise Türkiye’nin nasıl bir tepki verdiği bilinmiyor.
Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin hakkında tutuklama emri çıkardığı Sudan Devlet Başkanı Ömer El Beşir’e “Müslüman soykırım yapmaz” diye sahip çıkan iktidar, El Beşir’in 1986’da seçimle gelen hükümeti 1989’da darbeyle indiren bir albay olduğunu hatırlar mı?
Şimdi Erdoğan’ın Mısır hakkında yaptığı demokrasi açıklamalarına bakıp da “Mesele demokrasi değil arkadaş, sen hâlâ anlamadın mı?” dense yeri midir?
