Mübeccel Kıray
01 Ocak 1970
Mübeccel Belik Kıray (d. 1923, İzmir - ö. 7 Kasım 2007, İstanbul)[1], Türk akademisyen. Türkiye'de sosyolojinin kurumsallaşmasında önemli rol oynamıştır.
1923 yılında İzmir'de doğdu. 1897'de Girit'ten İzmir'e göçen bir ailenin kızıdır. 1940'ta İzmir Lisesi'nden, 1944'te Ankara Üniversitesi'nden mezun oldu. 1946'da Ankara Üniversitesi'nden antropoloji doktora derecesi aldı. 1960'ta doçent, 1966'da profesör oldu. 1959 yılından 1973 yılına kadar Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Bölümü'nün gelişmesine emek verdi. 1973'te ODTÜ'den ayrılarak "Morris Ginsberg Fellow" olarak Londra Ekonomi Okulu'na gitti. Dönüşünde önce İTÜ'de 1982'den sonra da Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi'nde çalıştı. Bu arada bir yıl, Austin'deki Teksas Üniversitesi'nde (University of Texas) ders verdi. 1989'da emekli oldu. 2007'de İstanbul'da yaşamını yitirdi.
Çalıştığı süre içerisinde Norveç Bergen Üniversitesi, Kahire Amerikan Üniversitesi, ABD Berkley Üniversitesi ve Zürih Teknik Üniversitesi'nde seri konferanslar verdi. ODTÜ Mustafa Parlar Ödülü Eskişehir Anadolu Üniversitesi Fahri Doktor unvanı ve Aydınlanma Kadınları Ödülünü aldı. 1994'te Kıray Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) şeref üyeliğine seçildi. Türkiye'de sosyolojinin üniversitelerde kurumsallaşmasında önemli rol oynayan ve toplumsal değişmeyi ele alma tarzı ile bir ekol oluşturan Mübeccel Kıray'ın en çok referans verilen eserleri Ereğli, Ağır Sanayiden Önce Bir Sahil Kasabası, Social Stratification as an Obstacle in Development ve Örgütleşemeyen Kent isimli kitaplarıdır. Makaleleri arasında The Family of Migrani Workers, Changing Patterns of Patronage ile Survivial Strategies of Peasants in Cities' en çok zikredilenlerdir.
Anıları, Hayatımda Hiç Arkaya Bakmadım adlı söyleşi kitabında yayımlanmıştır. Tıp doktoru İbrahim Kıray ile evliydi.
Eserleri
Değişen Toplum Yapısı, 1998, ISBN 975-6947-15-2 Ereğli; Ağır Sanayiden Önce Bir Sahil Kasabası, 1984. Kentleşme Yazıları Örgütleşemeyen Kent: İzmir, 1998. ISBN 975-6947-16-0 Seçme Yazılar, 1999, ISBN 975-6947-26-8 Toplumsal Yapı Toplumsal Değişme, 1999, ISBN 975-6947-23-3 Tüketim Normları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma, 2005 ISBN 975-8803-30-1
