Prof. Dr. Muhammed Sabir
Dünya Bülteni / Haber Merkezi 01 Ocak 1970
Pakistanlı ünlü Türkolog Prof.Dr. Muhammed Sabir, Pakistan'ın Karaçi kentinde vefat etti. 74 yaşında hayata veda eden Türkolog Prof.Dr. Sabir, Karaçi'de toprağa verildi.
Kendini, bedenen Pakistanlı, ruhen Türk olarak tanımlayan Sabir, 1935'te Hindistan'ın Allahabad şehrinde doğdu. 1955'te ailesiyle Pakistan'a göç eden Sabir, orta öğrenimini Karaçi'de tamamladı. Üniversite yıllarında Çin'den kaçarak Pakistan'a gelen hocası, Uygur Türkü Haşim Beg Dursunoğlu'ndan Türkçe'yi öğrenen Sabir, Karaçi Üniversitesi'nde İslam tarihi bölümünden mezun olduktan sonra, 1958 yılında doktora için Türkiye'ye geldi. 1961 yılında İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümünde doktorasını tamamlayıp ülkesine dönen Sabir, Karaçi Üniversitesi'nde Türk Edebiyatı ve Tarihi Kürsüsünün başkanlığını üstlendi. Burada Türkçe dersleri veren Sabir, 1968 yılında Türkçe Urduca sözlüğünü hazırladı ve Atatürk'ün hayatını Urduca'ya çevirdi. Pakistan üniversitelerinde okutulmaya devam edilen Osmanlı tarihini Urduca olarak yazan Sabir, Türkçe'nin yanı sıra Osmanlıca, Orta Asya Türk lehçelerini ve Uygurcayı iyi derecede bilen Muhammed Sabir, Türkçe'yi Latin, Kiril ve Arap harfleriyle yazıp okuyabiliyordu.
Türkiye'de kaldığı 1958-61 yılları arasında renkli bir öğrencilik hayatı geçiren Sabir, burada İsmet İnönü'den Halide Edip Adıvar'a, Behçet Kemal Çağlar'dan İsmail Hakkı Danışment'e, Eşref Edip'ten Sami Onar'a, Ali Fuat Başgil'den Osman Bölükbaşı'na, Necip Fazıl'dan Nihal Atsız'a kadar birçok ünlü isimle tanıştı.
Türkiye'de doktora öğrencisi olarak bulunduğu dönemde İsmet İnönü tarafından İstanbul Maltepe'de bulunan evine davet edilen Sabir, bu daveti şöyle anlatıyordu:
"Kurtuluş Savaşı gazisi ve Türk Devleti kurucularından İsmet İnönü ile 1961 yılının bir yaz günü İstanbul Maltepe'deki evinde görüştük. Benim Türkçe konuştuğumu duyunca beni kucakladı ve eşi Mevhibe Hanımı çağırdı. 'Mevhibe Hanım, Mevhibe Hanım! Bak bak Pakistanlı oğlum gelmiş, benimle Türkçe konuşuyor' dedi. Bunun üzerine bana, 'Harf inkılabının yapılmasında benim çok büyük emeklerim geçti, sizin gibi birisini görmekten fevkalade memnun oldum. İstikbalde herhangi bir meseleniz olursa bana yaz, problemini gidereyim' dedi."
Karaçi Üniversitesi Türkoloji Bölümü kurucusu ve dekanı olarak uzun yıllar görev yapan Prof.Dr. Sabir, hayatı boyunca Türk kültürü ve Türk dili hakkında birçok kitap, çeviri ve makale yazdı.
7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in resmi tercümanlığını yapan Sabir, Karaçi Üniversitesi'nden 1995 yılında emekli olduktan sonra da aynı üniversitede haftada iki gün Türkoloji dersi verdi. Muhammed Sabir, bir yıl önce geçirdiği kısmı felç hastalığına kadar bu görevine devam etti.
