Cemaat mi, hükümet mi?
Ruşen Çakır 01 Ocak 1970
Milliyet yazarı Kadri Gürsel, önceki gün “AKP-Cemaat savaşında neyi savunmalıyız?” başlıklı bir yazı (http://dunya.milliyet.com.tr /akp-cemaat-savasinda-neyi/dunya/ ydetay/1804154/default.htm#.UqW-dmT4iPU) kaleme aldı. İlk olarak, bu yazının son iki cümlesini alıntılamak istiyorum: “Geçmişte askerle olan hesaplarını AKP ve Cemaat üzerinden görme hayaline kapılan sözde liberallerin Türkiye’de sivil bir baskı rejimi kurulmasına sağladıkları net katkı ortada... Şimdi de Cemaat ile olan hesaplarını AKP üzerinden görme hevesine kapılanların, rejimin daha da baskıcı bir karakter kazanmasına katkıda bulunacaklarını görmeleri gerekir.”
Gerçekten yerinde bir uyarı. Çünkü gerçekten cemaatten intikamlarını hükümet üzerinden almak isteyenler var ve onların da teşvikiyle hükümet daha baskıcı politikalara yönelebilir.
Fakat olayın, Kadri’nin (kendisi tam 41 yıllık arkadaşım olduğu için böyle hitap ediyorum) yazısında karşımıza çıkmayan bir başka boyutu da var: AKP ile, daha çok da Başbakan Erdoğan ile olan hesaplarını cemaat üzerinden görme hevesine kapılanlar. Hatta bu kişilerin, ilk gruptakilere kıyasla sayıca daha fazla ve güç açısından daha etkili olduklarını gözlüyorum.
Cemaatin hışmı
Buradan başlıktaki soruya gelecek olursak: MİT krizinin hemen ardından hükümet ile cemaat arasında “yeni tür iktidar savaşları” başladığını yazmamla birlikte sık sık bu soruyla karşılaştım. Birçok kişi, Hanefi Avcı, Ahmet Şık ve Nedim Şener’e düzenlenen komplolara alenen karşı çıktığım ve bu yüzden cemaatin hışmına uğradığım için, Kadri’nin yazısının sonundaki gruba dâhil olduğumu sandı, hâlâ öyle düşünenler var, ama değilim. Çünkü ben cemaate karşı demokrasiyi, hukuk devletini, temel hak ve özgürlükleri savundum, halbuki hükümetin yaptığı esas olarak bir iktidar mücadelesi.
Kuşkusuz Başbakan’ın dile getirdiği “milli iradenin üstünlüğü”ne sahip çıkma ve her türlü vesayete karşı olma önemli. Bu bağlamda eğer devlet içerisinde seçilmişlere tabi olmayan ve kendi içlerinde ayrı hiyerarşisi bulunan yapılar varsa (ki olduğuna inanıyorum) bunların tasfiyesi zorunludur.
İki sorun alanı
Fakat burada karşımıza iki sorun alanı çıkıyor: Birincisi, iktidar partisinin, askeri vesayeti sonlandırmak veya buna benzer başka nedenlerle bu türden kadrolaşma/yapılaşmalara, bütün uyarılara rağmen göz yummuş olması. İkincisi de vesayet girişimlerini boşa çıkarmak uğruna demokrasi, hukuk devleti ve temel hak ve özgürlüklere aykırı uygulamalara gidilmesi ihtimali.
Hükümetin dershaneleri kapatma (kendi deyişleriyle dönüştürme) projesini buna örnek verebiliriz. Daha ilk günden bunun sadece bir dershane meselesi olmadığını, esas amacın Gülen cemaatinin gücünü sınırlamak olduğunu söyledik. Nitekim böyle olduğu da kısa süre içerisinde ortaya çıktı. Öyle ki dershane konusu konuşulmaz oldu.
Daha vahim bir durum basın özgürlüğü konusunda yaşanıyor. Taraf Gazetesi’nin yaptığı ve Fethullah Gülen başta olmak üzere cemaat tarafından tamamen sahiplenen ve iktidar partisinin canını çok yaktığı belli olan yayınlar üzerine birçok koldan yargı süreci başlatıldı.
Hükümetin gazetelere yayın yasağı getirmesi, bu haberleri yazıp çizenler (ki kendilerine gazeteci demeye dilim pek varmıyor) üzerine değişik türden baskı uygulaması durumunda olay hemen “devlet içindeki devletin tasfiyesi”nden çıkıp bambaşka alanlara savrulacak, hiç hak etmeyen kişi ve kurumlar kestirmeden “basın özgürlüğü kahramanı” payesine ulaşacaktır.
“Yesinler birbirlerini” değil
Sonuç olarak, daha yeni başlayan, daha doğrusu alenileşen ve kısa sürede şaşırtıcı şekilde şiddetlenen ve her geçen gün daha da sert geçeceği anlaşılan bu iktidar savaşının bir parçası olmamak bana doğru geliyor. Buradan “yesinler birbirlerini” basitliğinde bir seyirciliği kesinlikle kastetmiyorum. Üçüncü şahıslar, Türkiye’nin kaderinin bu yeni tür iktidar savaşlarına endekslenmesini engellemek ve bu savaşların ülkeye olabildiğince az zarar vermesini sağlamak için ellerinden geleni yapmalılar. Şöyle bir cümle isabetli olur mu emin değilim: Demokrat olduğu ölçüde hükümetin, sivil ve şeffaf olduğu ölçüde cemaatin yanında, ama şu konjonktürde ikisine de mesafeli...
