Müstecib Ülküsal (1889-1996)
01 Ocak 1970
Kırım Türklerinin Millî İstiklâl Mücadelesi'nin büyük yolbaşçısıAv.Müstecib ÜLKÜSAL, Vatan Kırım'ı terketmek zorunda kalan binlerce Kırım Tatar ailesinden birinin çocuğu olarak Romanya'nın Mangalya kasabası Azaplar köyünde 15 Şubat 1899'da doğdu.
1862 yılında Vatan Kırım'ın Canköy civarından göç eden Abdurrahman'ın oğlu Hacı Fazıl ile, Kerç şehri Kazantüp köyünden göç eden Vefa efendinin kızı Şerife'nin evladı olarak dünyaya gelen Müstecib Ülküsal, bir asra yakın ömrünü Kırım'ın İstiklali, Kırım Türklerinin ve bu meyanda bütün esir Türklerin hürriyetleri uğrunda şerefli bir mücadeleye adamış, bir vatansever, milliyetçi realist bir yazar, hukukçu, bir fikir adamı ve yorulmak, yılmak nedir bilmeyen bir millet hadimi idi.
Kırım Türklerinin 1917'de Kırım'da İstiklâllerini ilan ederek Kırım Türk Cumhuriyeti'ni kurmaları üzerine, 1918 yılında Kırım'a bir gemiyle gizlice giderek, Kırım Türklerinin Milli Mücadelesine fiili olârak katılan Müstecib Ülküsal, Akyar (Sevastopol)da tutuklanmış, Kurultay Hükümeti yetkililerince kurtarıldıktan sonra iki yıl, önce Kaytmaz Ağa sonra Fotisala köylerinde öğretmenlik yaptı. 1920 yılında Bolşeviklerin Kırım'ıişgal etmeleri üzerine Kırım'ı terketmek zorunda kaldı.
Lise tahsilini İstanbul'da tamamladıktan sonra Romanya'ya dönmüş 1926 yılında Bükreş'te Hukuk Fakültesini bitirmiştir. Talebeliği zamanında Romanya'da çıkan Türkçe gazetelere makaleler yazarak Türklere milliyetçi bir ruh verme çabalarını, arkadaşlarıyla birlikte kurduğu "Tonguç" cemiyetinin faaliyetleriyle bu çabalarını yaygınlaştırmaya gayret etti.
1 Ocak 1930 yılında Romanya'da 10 idealist arkadaşıyla, EMEL Dergisi'ni neşretmeye başladı. Kırım Kurultay hükümeti Dışişleri bakanı ve Kırım Millî Merkezi başkanı Cafer Seydahmet Kırımer'in isteğiyle Kırım İstiklal Davasının resmi yayın organı olan EMEL Dergisini 1941 yılında, Almanların Dobruca'ya gelmeleri üzerinde kapatmak zorunda kalmış ve Türkiye'ye göç etmiştir.
II.Dünya Savaşı esnasında Kırım Milli Merkezi'nin kararıyla, arkadaşıEdige Kırımal ile birlikte, Almanlara esir düşen soydaşlarına yardımcıolmak, Sovyet işgalinden kurtulan Alman işgali altına giren Kırım'da Kırım Türklerinin bir devlet kurabilmesi imkanlarını araştırmak üzere Almanya'ya gitmiştir. 1942 yılında Türkiye'ye dönerek, 1976 yılına kadar fiili olarak avukatlık yaparak geçimini temin etmiştir.
Cafer Seydahmet Kırımer'in rahatsızlığı sebebiyle Kırım Millî Merkezi'nin başkanlığını 1955 yılından itibaren vekâleten, 1960 yılında Kırımer'in ölümüyle bilfiil yürütmeye başladı.
1960 yılından sonra Türkiye'de yeniden yayınlanmaya başlayan EMEL Dergisi'nin başyazarlığını gözlerinin rahatsızlandığı 1986 yılına kadar yürüten Müstecib ÜLKUSAL, arkadaşlarıyla birlikte 1986 yılında EMEL KIRIM Türk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı'nı kurdu. Ölümünden önce bütün kitaplarını bu vakfa bağışladı.
Bir asra yakın ömrünün 70 yılını bilfiil Kırım Türklerinin İstiklâl Mücadelesine ve Türk Dünyasına hizmet etmekle geçiren Müstecib ÜLKÜSAL, Timur, Noyan ve Ülkü adında çocuk babası idi. Müstecib Ülküsal'ın "Dobruca ve Türkler", "Kırım Türk Tatarları", "II.Dünya Savaşında 1941-42 Berlin Hatıraları ve Kırım'ın Kurtuluş Davası", "Dobruca'daki Kırım Türklerinde Atasözleri ve Deyimler" adlıeserlerinin yanısıra "Gagauzların Aslı" ve "Üç BozkırlıAtilla-Cengiz-Timur" adlı neşredilmiş tercüme eserleri vardır.
1993 Kasımında çok sevdiği, iyi eğitim görmüş, mücadelesinde hep yanında olmuş, Kırım'da doğan eşi Emine Ülküsal'ı kaybeden Müstecib Ülküsal, iyi derecede Romence ve Fransızca biliyordu.
Ülküsal 10 Ocak 1996'da İstanbul'da vefat etti.
________________________________________
Müstecib Ülküsal'ın Otobiyografisi - Müstecib ÜLKÜSAL
Müstecib Ülküsal’a Mektup - Zafer KARATAY
Müstecib Ülküsal ve Kırım Hatıraları -Doç Dr. Hakan KIRIMLI
Öğretmen Müstecib Ülküsal - Y. Doç.Dr. Zuhal YÜKSEL
Bir Asır Boyunca Kırım İçin Çarpan Yürek Müstecib Ülküsal-Zafer KARATAY
Ayrıca bakınız :
-Kırım Yolunda Bir Ömür - Müstecib Ülküsal - Hatıralar (Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Yayınları, Ankara,1999)
- Dobruca'dan - Müstecib Ülküsal (Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Yayınları, İstanbul, 2007)
