MEHMED MUHYİDDİN ÜFTADE HZ.
01 Ocak 1970
Üftâde, düşmüş, aşık, mazlum, uysal, alçak gönüllü. Âriflerin Sultanı, aşıkların burhanı, Bursa’nın kutbu, Cenâb-ı Pir Üftâde Hazretleri… Onu yãd edenler hep böyle yãd etmişlerdir. Onun hakkında sarf edilen bu sözler; birer mehdiye olmaktan ziyãde, ãlim, şãir ve veli kişiliği hakkında bizlere ip ucu veren ifadelerdir. Şiirleri, İlãhileri, menkıbe ve kerametleri ile aramızda yaşayan Üftâde Hazretleri, asıl olarak tarih sahnesine iki büyük eseri ile çıkmıştır. Biri Celvetiye Tarikatı, diğeri de Aziz Mahmud Hüdâyî Hazretleri, Hz. Üftâde, bu iki eseriyle din, zihniyet, san’at, fikriyat ve ruh dünyamızda asırlar boyunca iz bırakmıştır.
Manyaslı bir baba ile Bursa’nın Hamamlıkızık Köyü’nden bir annenin evladı olan Mehmet Muhyiddin Üftâde Hazretleri 1490 yılında Bursa’da İnebey Çarşısı’nın üzerinde Araplar Mahallesinde dünyaya geldi. Rivayete göre Üftâde Hazretleri dünyaya geldiği zaman annesi rüyasında oğlunu süt deryasına dalıp çıkarken görmüş ve rüyayı telaşla Üftâde’nin babasına anlatmış o da “İnşallah oğlumuzun ilim erbabı kâmil bir veli olacağına işarettir” demiş.
Hz. Üftâde ilk tahsilini Selçuk Hatun Camii İmamı Muslihıddin Efendi’nin yanında yapmıştır. İlk tasavvufi zevk ve neşveyi’de muhtemelen bu zat vasıtasıyla tatmış, Muslihıddin Efendi’nin birçok keşif ve kerametine şahit olmuştur. Hatta onun tarikatına intisap etmek istemiş, fakat hocası o yaşta bir çocuğu kabul etmeyerek ileride arzu ettiği yüce makamlara erişebileceğini işaret etmekle yetinmiştir.
Üftâde bunun yanı sıra Abdal Mehmed adıyla bir meczubdan da istifade etmiştir. Saçlarını uzatarak Abdal Mehmed’i taklit eden Üftâde, bu zat gibi zaman zaman Gökdere semtinde Cenk kayası adında bir kayanın üzerine çıkar, saçlarını öne doğru dağıtarak Arap, Hint ve Rum illerini keşfederdi. Vâkût adlı eserinde onun gençlik yıllarında Kaplıca Medresesi’nde tahsil gördüğüne dair bir kayıt mevcuttur. Bunlardan başka şeyhi Hızır Dede ve diğer zatlardan iyi bir tahsil gördüğü anlaşılmaktadır.
16 yaşlarında Ulucami’de fahri müezzinliğe ve muhtelif camilerde imamlığa başlayan Üftâde Hazretleri, bu vazifelerini 18 yıl sürdürdükten sonra vaaz ve irşat hizmetlerine başlamıştır. Doğanbey, Namazgah ve Kayhan camilerinde hitabette bulunmuş. Aziz Mahmud Hüdayi’de kendisini Kayhan Camii’nde tanıyarak intisap etmiştir.
Hz. Üftâde, halkın ısrarı ve Emir Sultan Hazretleri’nin rüyada ricası üzerine Emir Sultan Camii hatipliğine tayin edilmiş ve bu vazifeyi ömrünün sonuna kadar sürdürmüştür. Aldığı maaşı da dervişler dağıtmıştır. Fakat daha sonra dağın eteğinde yani burada yaptırdığı tekke ve bitişiğinde Cami de Celvetiye Tarikatı’nın talimiyle meşgul olmaya başlayınca yerine yardımcısı Haleblizade Mahmud Efendi’yi görevlendirmiştir.
Yine düş oldu gönül yârin camâl-i şem’ine
Götürüp yüzden nikâbı gark olup envârına
