‘Rusya’yla İlişkilerde Asimetrik Bağımlılık Durumu Türkiye Aleyhine Devam Edecek’
Tan Çetin 01 Ocak 1970
İSTANBUL —
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin dün Rusya’da bir araya geldi.
İki lider, görüşme sonrası olumlu mesajlar verirken Türkiye-Rusya ilişkilerinin normalleşme sürecinin tamamlandığına vurgu yapıldı. Görüşmede, iki ülke arasında ticaret hacminin geliştirilmesi, Suriye krizinin çözümü gibi konular ele alındı.
Kadir Has Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serhat Güvenç, Putin-Erdoğan görüşmesini Amerika’nın Sesi televizyonu için yorumladı.
Görüşme sonrası İdlib konusunda varılan mutabakatın önemli olduğunu belirten Güvenç, İdlib konusunda uzun süredir bir belirsizliğin yaşandığına, şimdiye kadar Rusya'nın buraya yönelik bir sonraki hamlesini ne olacağının bilinmediğine vurgu yaptı. Rusya'nın buraya askeri güçle çullanması durumunda bir göç dalgası çıkma ihtimalinin olduğunu kaydeden Prof. Dr. Serhat Güvenç, bu göç dalgasının da büyük olasılıkla Türkiye'ye yöneleceğini ifade etti. İdlib’in çatışmasızlık bölgesi ilan edilerek Rusya'nın askeri harekat alanı dışında bırakılmasını Türkiye için olumlu bir adım olarak değerlendiren Güvenç ekledi:
“İdlib'e yönelik bir hamle yapılmaması şu an itibariyle Türkiye'yi rahatlatıyor çünkü bir göç baskısı ile karşılaşmayacak. Bir de oraya yığılan silahlı muhaliflerin Türkiye'ye gelmeleri durumunda başka güvenlik riskleri de doğabilir. Dolayısıyla o güvenlik riski henüz Türkiye sınırını geçmeden Suriye'de geçici süreli de olsa nötralize edilmiş gibi duruyor.”
Türkiye'nin batılı müttefikleriyle özellikle Amerika ile ilişkilerinde odak noktasına koyduğu PYD ve YPG konusunda ise tarafların sessizliklerini muhafaza ettiklerine değinen Kadir Has Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serhat Güvenç, bu sessizliği Rusların, bu konuda Türkiye'nin istediği çizgiye gelmeyeceğinin bir işareti olarak gördüğünü söyledi. Güvenç, Türkiye'nin Amerika'dan farklı olarak, bu konuda Rusya'nın kararını etkileyebilecek elinde fazla bir kozunun olmadığını belirtti: “PYD ve YPG konusunda henüz kamuoyu ile paylaşılacak bir anlayış birliği çıkmadığını söylemek mümkün.”
Türkiye-Rusya arasındaki ticari ilişkilerin kriz öncesi bile büyük asimetri barındırdığını ve ilişkilerin son zamanlarda Rusya'nın daha çok istifade ettiği bir düzlem içerisinde olduğunu belirten Prof. Dr. Güvenç, sözlerine şöyle devam etti:
“Türkiye turizm, inşaat ve özellikle tarım ürünleri ihracatı ile bu asimetriyi biraz giderebiliyordu. Rusya, uçak düşürme hadisesinden sonra koyduğu yaptırımlarla Türkiye'nin asimetriyi giderme imkanını elinden almıştı. Dünkü açıklamalara baktığımızda bu asimetriyi giderme imkanın bir bölümünü Türkiye tekrar geri kazanacak gibi duruyor. Ancak, Türkiye’nin Rusya'ya enerji konusunda bağımlılığını katmerleyecek olan Akkuyu Nükleer Santrali Anlaşması’nın bu badireyi atlattığı, Rusya'nın yatırıma devam edeceği ve Rusya’nın lehine olan şartlarda bu projenin hayata geçirileceği anlaşılıyor.”
“Türkiye ile Rusya arasında ticari ilişkilerde zaten var olan asimetrik bağımlılık durumu, Türkiye aleyhine devam edecek.”
Prof. Dr. Serhat Güvenç, Türkiye’nin Rusya ile ekonomik-ticari ilişkilerini iyileştirmenin yollarını aradığını, Rusya’nın da bu iyileştirmeyi azar azar gerçekleştirdiğini sözlerine ekledi.
