YILDIZ, Hakkı Dursun (1937-1992)
Fehamettin Başar 01 Ocak 1970
Türk-İslâm tarihçisi.
Artvin’in Şavşat ilçesine bağlı Karaağaç köyünde doğdu. İlkokulu köyünde, ortaokulu Şavşat’ta, liseyi de Artvin’de bitirdi. 1957’de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’ne girdi; bu sırada Çapa Yüksek Öğretmen Okulu’na da devam etti. Mezun olduğu yıl (1961) Ortaçağ Tarihi Kürsüsü’ne asistan tayin edildi. Mu‘tasım Devrinde Abbâsî İmparatorluğu: 833-842 adlı teziyle doktor unvanını aldı (1966). Sâmerrâ Devrinin Sonuna Kadar İslâm Devletinde Türkler isimli çalışmasıyla doçent oldu (1972), Azerbaycan’da Hüküm Sürmüş Bir Türk Hânedanı: Sâc-Oğulları adlı takdim teziyle profesörlüğe yükseldi (1979). 1982’de Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi’ne kurucu dekan olarak tayin edildi. Bu görevinin yanı sıra rektör yardımcılığı (Aralık 1987 - Ağustos 1988) ve kısa bir süre Eğitim Fakültesi’nde vekâleten dekanlık yaptı. 1992’de Marmara Üniversitesi’ne rektör oldu. Ancak bu görevini iki ay kadar sürdürebildi; yakalandığı amansız hastalıktan kurtulamayarak 23 Ekim 1992 Cuma günü vefat etti. Marmara Üniversitesi Göztepe Kampüsü’nde yapılan törenin ve İlâhiyat Fakültesi Camii’nde kılınan cenaze namazının ardından Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.
Türk Tarih Kurumu ve Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü’nün aslî üyelerinden olan Yıldız Türk-Arap İncelemeleri Vakfı ve Türk Kültürüne Hizmet Vakfı Mütevelli Heyeti üyeliği ve başkan yardımcılığı, Emel Esin’in vasiyeti üzerine kurulan Tek-Esin Vakfı’nda müdürlük yapmıştır. Tarih araştırmalarının devletin ve milletin bekası açısından hayatî bir önem taşıdığını erkenden farkettiği için üniversitede okuyan pek çok genci himaye ederek ilim âlemine kazandırmış, dinî ve millî değerlere samimiyetle bağlı, çalışkan, yardım sever bir hoca ve başarılı bir yönetici olarak tanınmış, en zor şartlarda bile neşesini ve ümidini kaybetmeden projeler üretmeye devam etmiştir.
Çalışmaları daha çok Türkler’in İslâm dinini kabulü ve İslâm’a hizmetleri konularında yoğunlaşmıştır. Bu alandaki makalelerini Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, Türk Kültürü, Türk Kültürü Araştırmaları ve Millî Kültür gibi dergilerde yayımlamış, İslâm Ansiklopedisi, Küçük Türk-İslâm Ansiklopedisi, Meydan Larousse ve Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi’nde ilmî redaktör olarak çalışmış ve birçok madde yazmıştır. Ayrıca çeşitli seminer, kongre ve sempozyumların düzenlenmesinde etkin rol oynamış, V. Milletlerarası Türkiye Sosyal ve İktisat Tarihi Kongresi’nde (İstanbul, 21-25 Ağustos 1989) kongre başkanlığı yapmış, Dünyada Türklük Araştırmaları ve Türkiye Sempozyumu ile (İstanbul, 29-30 Eylül 1986) Çağdaş Türk Alfabeleri Sempozyumu’nda (İstanbul, 19-21 Kasım 1991) tertip heyeti üyeliğinde bulunmuştur. Hakkı Dursun Yıldız doktora tezini İslamiyet ve Türkler adıyla yayımlamış (İstanbul 1976), V. V. Barthold’un Moğol İstilâsına Kadar Türkistan adlı eserini neşre hazırlamış (İstanbul 1981; Ankara 1990), B. Lewis’in The Arabs in History adlı kitabını Tarihte Araplar ismiyle Türkçe’ye çevirmiştir (İstanbul 1979). Yıldız’ın İslâm tarihi literatürüne kazandırdığı en önemli eser, ilmî redaktörlüğünü yaparak yayımlanmasını sağladığı Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi adlı çalışmadır (I-XIV, İstanbul 1986-1989). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi’nin 35. sayısı (İstanbul 1994) Hakkı Dursun Yıldız için hâtıra sayısı olarak çıkmış, Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi tarafından onun adına bir armağan kitap yayımlanmıştır (Prof. Dr. Hakkı Dursun Yıldız Armağanı, Ankara 1995). Yıldız’ın ilmî makaleleri, ansiklopedi maddeleri, sempozyum ve kongre bildirileri Semih Yalçın ve Selçuk Duman tarafından derlenerek basılmıştır (Prof. Dr. Hakkı Dursun Yıldız, Makaleler, I-III, Ankara 2007).
