İsmail Hami Danişmend ( 1889)- (1967)
01 Ocak 1970
Tarihçi, yazar
Anadolu Danişmendli Beyliğini kuran Melik Danişmend neslindendir. 1892 yılında Merzifon’da doğdu. Cebeli Garbi mutasarrıflarından Emir Mehmet Kamil Bey ile Melek Hanım’ın oğludur.
İlk ve orta tahsilini özel olarak yapan İsmail Hami, Şam İdadisinin son sınıfına imtihanla girerek bu okulu bitirdi. İstanbul’a gelip Mülkiye (Siyasi Bilgiler Yüksek Okulu) Mektebine kaydoldu ve 1912 yılında burayı bitirdi. Okulu bitirince Fransa’ya gittiyse de burada fazla kalmayıp yurda döndü ve Hariciye Nezaretine katip olarak girdi. Mizac ve yetişme tarzı olarak memuriyeti benimsemediğinden öğretmenliği tercih etti. Aynı senenin Aralık ayında Maliye Yüksek Mektebinde tarih öğretmeni olarak işe başladı. Muhtelif okullarda öğretmenlik yaptıktan sonra 1914’te Bağdat Hukuk Mektebi Müdürlüğüne gönderildi. Bu vazifede, Birinci Dünya Harbinde Bağdat’ın İngilizlerce işgaline kadar kaldı.
Memleketin yabancı devletler tarafından işgal edildiği 1919 yılında Memleket Gazetesi’ni çıkardı. Baskılar neticesinde dört ay sonra gazetesi kapanan İsmail Hami, Sivas Kongresine İstanbul Temsilcisi olarak katıldı. Kongre devamınca Genel Sekreterlik ve Kongre İstihbarat Şubesi Şefliği vazifesinin yanısıra ilk defa kongre sırasında çıkan İrade-i Milliye Gazetesi’nin baş yazarlığını da yaptı. İstiklal Harbinin zaferle sona ermesinden sonra resmi vazife ve siyasetten tamamen çekilerek kendisini tetkik, araştırma ve yazmaya verdi. İsmail Hami Fransızca, Arapça, Farsçayı çok iyi bilir, Almanca, Latince ve Sümerceyi okuyup anlardı. Bundan sonraki yıllarda basılan otuz bir eseri yayınlanan İsmail Hami Danişmend, 12 Nisan 1967’de kalp yetmezliğinden vefat etti. İstanbul’daki Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.
ESERLERİ:
Türklerle Hind Avrupalıların Menşe Birliği (iki cilt), Türkçe-Osmanlıca-Fransızca Sözlük, Fransızca-Türkçe Resimli Büyük Dil Kılavuzu (üç cilt), Fransızca Kıyasi ve Gayr-ı Kıyasi Fiiller, Tarih ve Coğrafya’ya ait Değişik İsimler Lügatı, Seyyid (tercüme), Nikomed (tercüme), Destan ve Divan Edebiyatında İstanbul Sevgisi, Ali Suavi’nin Türkçülüğü, Cimri (tercüme), Hastalık Hastası (tercüme), Türk Tarih Kurumuna Açık Mektup, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi (altı cilt), İstanbul Fethinin İnsani ve Medeni Kıymeti, Baltacının Prut Zaferi, Türkiyat ve İslamiyet Tedkikleri Külliyatı, Türk Irkı Niçin Müslüman Olmuştur?, Garp Menbalarına Göre Eski Türk Seciye ve Ahlakı, Garp Menbalarına Göre Garb Medeniyetinin Menbaı Olan İslam Medeniyeti, Sadrazam Tevfik Paşa’nın Dosyasındaki Resmi ve Hususi Vesikalara Göre 31 Mart Vak’ası, İzahlı İslam Tarihi Kronolojisi (7 cilt), Garb Menbalarına Göre Eski Türk Demokrasisi, Türk Meseleleri, Tarihi Meseleler ve Menkabeler Lügatı, Garb Menbalarına Göre Garb Aleminin Kur’an-ı Kerim Hayranlığı, Sümer, Türk Dil birliği (iki cilt), İstanbul Fethinin Medeni Kıymeti, Fatihin Hayatı ve Fetih Takvimi, Tarih ve Efsaneye Göre Arapların İstanbul Seferleri (tercüme).
ESER-AYRINTI
İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi (6 Cilt)
İsmail Hami Danişmend
Doğu Kütüphanesi
Osmanlı tarihi ve tarihçiliği konusunda yerli ve tartışmasız otorite olan İsmail Hami Danişmend'in "İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi" 40 yıl aradan sonra yeni baskısıyla tarih meraklıları, öğrenciler, araştırmacılar ve tarihçilerin karşısına çıktı.
Osmanlı İmparatorluğunun kurucusu olan Osman Gazi'den başlayıp, son padişah Sultan Reşat'a kadar İmparatorluk tarihinde cereyan eden; Osmanlı padişahlarının saltanat ve süreleri, kazanılan zaferler, kaybedilen savaşlar, şehzade mücadeleleri, yeniçeri isyanları ve sebepleri, saray entrikalarının arka planı, savaşlar ve barış anlaşmalarının sonuçlarıyla, imparatorluğun siyâsî tarihine olduğu kadar;
yangın, deprem, sel felaketi, saray ve gündelik hayat, esnaf ve iktisadi hayata ilişkin verdiği bilgilerle Osmanlı sosyal ve toplum hayatını dair pek çok konuyu yıl, ay, hafta ve gün tarihi vererek, kronolojik olduğu kadar, detaylı bilgilerle zenginleştirerek tarihle uğraşan kişilere geniş bir perspektif kazandırmaktadır. Bu sebeple, eser sahasında halen aşılamamış, yerli ve yabancı araştırmacılar için yegane kaynak konumundadır.
Tarihçi ve uzman arşivciler gözetiminde aslına sadık kalınarak, hiçbir müdahalede bulunulmadan imla ve tashihleri bir tashih grubu tarafından gözden geçirilerek yeniden yayımlanan bu eser, yeni sayfa düzeni, okunabilir punto büyüklüğü, takibi kolay Miladi ve Hicri tarihlerin kenar tığları içinde yeralması ve konularına göre sınıflandırılmış indeksiyle okuyucuların hizmetine sunulmuştur.
