Hasan Fehmi Paşa
1836 - 1910 01 Ocak 1970
Gürcü asıllı bir aileden gelen Hasan Fehmi Paşa 1836 yılında Batum yakınlarındaki Maradit kasabasında doğdu. Babası Hacıoğlu Şerif Molla'dır. Hasan Fehmi Paşa İstanbul'a geldikten sonra 1858 yılında dönemin birçok devlet adamı gibi Babıali Tercüme odasına girdi ve öğrenimi orada tamamladı[4]. Takvim-i Vekayi ve Ceride-i Havadis gazetelerinde yazarlık yaptı. I. Meşrutiyet'in ilanı üzerine 1877 Mart-Haziran Osmanlı Meclis-i Mebusanı'nda İstanbul milletvekili olarak görev yaptı. 1877-1878 Osmanlı Meclis-i Mebusanı'na meclis başkanı seçildi. Mekteb-i Hukuk'ta devletler hukuku dersleri verdi.
1880 yılında Nafia Nazırı, 1884 yılında Adliye Nazırı oldu. 1892'de Aydın, 1895'te Selanik ve Halep valiliklerinde bulundu. Londra ve Roma gibi şehirlerde çeşitli diplomatik görevlerde bulundu. Telhis-i Hukuk-u Düvel adı altında devletler hukuku konulu bir kitap yazdı. 29 Ekim 1907-2 Ağustos 1908 tarihleri arasında Şura-yı Devlet başkanı oldu. 3 ay bir aradan sonra 28 Kasım 1908-13 Nisan 1909 tarihleri arasında tekrar aynı göreve atandı.
Hasan Fehmi Paşa 1910 yılında İstanbul'da vefat etti. Aksaray semtindeki Kemalpaşa Camii yanında eşi Zeynep Feride Hanım tarafından yaptırılan türbeye defnedildi.
