Danişmend Gazi
1085 01 Ocak 1970
Bizans’la mücadele eden ve dönem dönem Anadolu'nun en güçlü devleti olan Selçuklular’ı kontrol altında tutmayı başaran Danişmendliler Beyliği’nin kurucusu Danişmend Gazi’ye bazı kaynaklarda Danişmend Taylu etTürkmanî, bazı kaynaklarda Ebû Nasr Ahmed et-Toğanî - sultanî ve bazılarında da Danişmend Ahmed Gazi denilmektedir. Danişmendname’de Malatya Emiri Ömer’in kızıyla evlenen Ali b. Mızrab’ın oğlu olarak dünyaya geldiği ve asıl adının Ahmed olduğu, Battal Gazi’nin torunu Sultan Turasan ile arkadaşlık ettiği ve ondan gündüz savaş eğitimi geceleri ise dini ilimler üzerine dersler alıp alimlik mertebesine ulaştığı için kendisine Danişmend denildiği ifade edilmektedir.
Sultan Alparslan ın çıktığı Kafkasya seferi sırasında diğer Türkmen beyleriyle ordugâha giderek Selçuklu ordusuna yol gösteren Danişmend Gazi, bu tarihten itibaren Sultan Alparslan'ın hizmetine girdi; bilgeliği, cesareti, yiğitliğiyle onun dikkatini çekti ve en güvenilir emirleri arasında yer aldı. Malazgirt Savaşı’na da katılarak zaferin kazanılmasında tavsiyeleriyle manevi bakımdan önemli rol oynadı. Savaş sonrası Sultan Alparslan’ın ikta dağıttığı komutanlardan olan Danişmend Gazi, Amasya’da Danişmenliler Beyliği’nin temelini sağlamlaştırıp Sivas’ı ele geçirdi ve hakimiyet alanını genişletti. Vefatına kadar Danişmendli Beyliği’nin başında kalan Danişmend Gazi, Niksar taraflarında mücadele ederken vefat etti ve Niksar’a defnedildi.
