Rusya- İsrail ilişkisi / Mahir KAYNAK
01 Ocak 1970
Referandum ülkenin tüm gündemini doldurduğu için dışarıyla ilgilenmiyoruz. Tüm siyasi partiler, medya bu kouyu önemserken başka bir konuyu tartışmanın ilgi çekmeyeceğini biliyorum ama dışımızdaki gelişmelerin ülkemizi büyük ölçüde etkileyeceğini düşündüğüm için bu yazıyı yazıyorum.
Kısa bir süre önce Rusya ile İsrail savunma bakanları bir işbirliği anlaşması imzaladılar. Bu anlaşmanın ilgi çeken yanı İsrail’in askeri teknoloji alanında Rusya’yı destekleyeceğini söylemesiydi. Askeri Teknoloji açısından son derece gelişmiş olduğunu düşündüğümüz, uzay teknolojisinde ABD ile başabaş hatta biraz önünde olduğu söylenen Rusya, İsrail gibi küçük ve sadece bölgesel savunma sorunları olan bir ülkeden ne alabilirdi?
Ayrıca bugüne kadar İran’ın en önemli destekçisi sayılan Rusya neden İran’ın baş düşmanı olan İsrail ile böyle bir ilişki içine giriyordu?
Bir çok çelişki içeren bu yakınlaşma gerçekte Ortadoğu’daki muhtemel gelişmeler için bazı ipuçları veriyordu. Eğer İsrail İran’a saldırırsa bu Rusya’yı İran karşıtı cephede gösterecekti. Rusya İran’a saldıran gücün askeri müttefiki konumuna gelecekti..
Bu arada başka bir gelişme tabloyu tamamladı. Suudi Arabistan ve Körfez ülkeleri ABD’den rekor düzeyde silah alımı anlaşması yaptılar. Bu silahlar İsrail’e mi yoksa İran’a karşı mı kullanılmak amacıyla alındı.Yani bölgede ayak sesleri duyulan ve bizi çok yakından ilgikendirecek hatta tarafı haline getirmesi söz konusu olan çatışmada taraflar nasıl şekillecekti?
Bütünü değerlendirdiğimizde şu sonuçlara varabiliriz: Taraflar din temelinde ya da mezhep farklılıklarına dayalı olarak tanımlanmayacak. Ayrıca İsrail’in İran’a saldırması engellenecek. Çünkü bu durum bölgedeki Müslüman halkın İran’ın yanında yer almasına neden olacak. Farklılık soy temeline dayalı olacak ve Bir Arap-Fars çatışması söz konusu olacak. Zaten Irak-İran savaşında Şiilik bir ittifak sebebi olmamış ve Arap Şiilerle İran’lılar senelerce çatışmıştı.
Bu durum Irak’taki iktidar sorununun çözülmesine de yardım edecek. Arap ülkeleri İran’ın Irak içindeki etkinliğine karşı çıkacak ve Irak’ın İran kontrolüne girmesi engellenecek. Suriye İran’a değil Araplara yakın duracak.
İsrail bu projeden kendisinin İran’a müdahalesinden daha karlı çıkacak. Çünkü Araplar artık İran’la yan yana gelemeyecek, gelenlerin tüm destekleri yok olacak ve Filistin sorunun çözülmesi kolaylaşacak. Bu konjonktürün Irak’taki Kürtlerle Arapların ayrışmasıyla sonuçlanması kaçınılmaz görünüyor. Zaten aradaki duygusal sorunlar, Arapların Kürtleri hain ve işbirlikçi saymaları bu ayrışmayı keskinleştirecek.
Bu analizim beğenilmezse farklı bir senaryonun yazılması ve bunun tüm bölgeyi kapsaması gerekir ve bu senaryoda Rusya-İsrail yakınlaşması ve Arapların elli milyar dolarlık silah alımının kime yönelik olduğu açıklanmalıdır.
Referandumun kamuoyunu tamamen işgal ettiği bugünlerde dışarıyla ilgilenmem bunun sonuçlarının çok daha önemli olacağını düşünmemden kaynaklanıyor ve böyle bir dönemde, hangi nedenle olursa olsun, kamplara ayrılmayı doğru bulmuyorum. Umarım bayram bizi yakınlaştırır.
