SİVAS KONGRESİ (4 - 11 Eylül 1919)
01 Ocak 1970
Erzurum Kongresi’nin ardından 29 Ağustos 1919’da Erzurum’dan ayrılan Mustafa Kemal Paşa, yeni bir kongre toplamak amacıyla 2 Eylül 1919’da Sivas’a geçmiştir.
Sivas Kongresi 4 Eylül 1919 tarihinde açılmıştır. İlk oturumda yapılan oylamada Mustafa Kemal Paşa, kongre başkanlığına seçilmiştir.
Kongrede ilk önce Erzurum Kongresi’nde alınan kararlar gözden geçirilmiştir. Sivas Kongresi’nde, Erzurum’da kabul edilmiş olan tüzük yeniden ele alınmış, bölgesel içerikli kararlar ülke geneline yayılmış ve aşağıdaki kararlar alınmıştır:
1. Yurtta dağınık bir hâlde bulunan bütün cemiyet ve dernekler Sivas Kongresi ile, Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti adıyla tek bir cemiyet altında birleştirilmiş ve bu suretle millî teşkilat bütün vatana yayılmış; kurtuluş mücadelesinin bu cemiyet aracılığıyla yürütülmesi kararlaştırılmıştır.
2. Erzurum Kongresi’nde alınan “Heyet-i Temsiliye (Temsil Heyeti), bütün Doğu Anadolu'yu temsil eder.” kararı, Sivas Kongresi’nde “Heyet-i Temsiliye yurdun bütününü temsil eder.” şekline dönüştürülmüştür.
3. Yerel bir kongre olan Erzurum Kongresi tüzük ve bildirisi, ulusal bir kongre olan Sivas Kongresi tarafından genelleştirilerek vatanın tümünü kapsar hâle getirilmiştir.
4. Sivas Kongresi’nde ayrıca manda altına girilmesi düşüncesi reddedilmiştir. Bağımsızlık ve bütünlük düşünceleri ile manda altına girme fikrinin birer çelişki olduğu belirtilmiştir.
Kongrenin karar altına aldığı ve İstanbul hükûmetinden ısrarla istediği diğer bir husus da padişah tarafından dağıtılan Meclis-i Mebusan’ın bir an önce toplanmasını sağlamak ve bu amaçla milletvekili seçimine hemen başlanılmasını temin etmekti. Bütün bu işleri yürütmek için Temsil Heyeti oluşturulmuş, başkanlığına da Mustafa Kemal Paşa seçilmiştir.
Kongre sekiz gün devam etmiş ve 11 Eylül 1919'da çalışmalarına son vermiştir. 13 Eylül 1919 tarihinde de kongrenin yayın organı olmak üzere İrade-i Milliye adı ile bir gazete yayımlanmıştır.
Sivas Kongresi de Erzurum Kongresi’nde olduğu gibi vatanı düşman işgalinden kurtarmak, bağımsızlık ve özgürlüğü sağlamak amacını gütmüştür. Ulusal bir kongre olan Sivas Kongresi’nin önemini, Atatürk, bu kongrede bir milletin kurtuluşunu hazırlayan kararlar verildiğini vurgulayarak ifade etmiştir.
Sivas Kongresi ile vatanın bölünmez bütünlüğü ve tam bağımsızlık hedefiyle Kurtuluş Savaşı'nın esasları belirlenmiştir. Büyük bir azimle uygulanan bu kararlar sonucunda kesin bir zafer elde edilmiş ve demokratik, laik, çağdaş Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu gerçekleştirilmiştir.
