KÜLTÜR DEĞİŞMESİ ve MİLLİYETÇİLİK (MİLLÎ KARAKTER 3)
PROF. DR. EROL GÜNGÖR 01 Ocak 1970
Millî karakter konusunda sosyal psikoloji'nin metod ve terminolojisinden bazı noktalarda ayrılarak, Türklerin yabancılar tarafından tesbit edildiği şekliyle belli-başlı karakter vasıflarından bahsettik. Türkler hakkında yazan yabancıların hep böyle müsbet şeyler söylemediklerini hepimiz biliyoruz; hattâ birçok yabancıların Türkleri aşırı mutaassıp, bedenî zevklerine esir, savaştan başka şey bilmeyen ilh. kimseler halinde gösterdiklerini ve Batı dünyasında halkın çoğunluğunun -bazı aydınlar dahil- bizi bu kötü vasıflarla tanıdıkları için genellikle aleyhimizde bir tavra sahip olduklarını da biliyoruz. Fakat Türkler hakkındaki bu söylenenler, Batılı milletlerin kendi ilim adamları tarafından da baştanbaşa yanlış birer basmakalıp hüküm sayıldığını unutmamalıyız. Biz de kendi halkımız arasında görülen bu türlü bazı basmakalıp hükümlere itibar etmiyoruz.
Aktardığımız müşahede ve yorumlardan ortaya çıkan toz pembe manzara bugün hepimizi şaşırtabilir; hemen "biz kusursuz bir millet miydik?" sorusunu akla getirir. Türklerin en parlak zamanlarında bile bir takım kusurlarının bulunduğu, her bakımdan mükemmel sayılmayacakları muhakkaktır. Fakat bizim burada anlatmak istediğimiz şey, birinci derecede Türk kültürünün geliştirdiği vasıflar, ikinci derecede de Türklerin yakın zamana kadar bu kültür vasıflarına ne kadar iyi intibak ettikleridir. Kültür değerleri esas itibariyle ideal değerlerdir; her kültür, kendi mensuplarını bu ideallere azami derecede yaklaştırmaya çalışır. İşte geçmişte Türkler yukarıda söz ettiğimiz vasıflara büyük ölçüde sahip bulunuyorlardı ve bu vasıflar onların ayırdedici özellikleri halinde ortaya çıkıyordu.
Bu tabloyu ortaya çıkarmaktan maksadımız eskiden ne kadar, şimdi ne kadar kötü olduğumuzu söylemek değildir; bu türlü bir kanaate varmanın bizim için pek faydası olacağım da zannetmiyoruz. Türk milletinin yakın tarihe kadar geliştirmiş olduğu vasıflar onun büyük bir kültür değişmesi içine girerken ne durumda bulunduğunu göstermek bakımından büyük bir önem taşımaktadır.
Batı medeniyetine intibak etmeye çalışırken nerelerde kolaylık gördüğümüzü, nerelerde zorluk çektiğimizi ve nerelerde hâlâ tökezlemeye devam ettiğimizi anlamak için yapılacak araştırmalarda bu psikolojik gerçeklerin mutlaka hesaba katılması gerekir. Türk milliyetçiliğinin başlıca temalarını anlamak isteyenler de bu temaların kaynaklarını -büyük ölçüde- millî karakterimizde bulabilirler.
