Türkiye'nin Suriye'de Savaşmak İçin Şartları
Sedat Laçiner 01 Ocak 1970
Başbakan Ahmet Davutoğlu CNN'in ünlü programcısı Christiane Amanpour’a verdiği demeçte Suriye’ye karadan müdahale için ‘Esad şartı’nı öne sürdü. Davutoğlu’na göre, Beşar Esad durdurulmazsa IŞİD tehdidi daha da büyüyecek, hatta sadece Kobani değil daha fazla sayıda kent IŞİD’in eline geçecek…
Davutoğlu, Türkiye’nin karadan asker gönderebileceğini ama bunun ancak ve ancak, Amerikan stratejisinin Esad’ın peşine düşmeyi de içerdiği bir noktada gerçekleşebileceğini söylüyor. Başka bir deyişle Davutoğlu ABD’ye ‘Esad şartı’ getiriyor.
Başbakan Davutoğlu’nun kara harekâtına katılmak için getirdiği bir diğer şart ise “Suriye içinde uçuşa yasak ve güvenli bölgeler oluşturulması”… Aynı şart Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından da dile getirilmişti. Erdoğan, Suriye sınırında güvenli bölgenin olmaması durumunda, Türkiye’nin koalisyon üyesi olmayacağını söylemişti…
Başbakan’ın dış basına verdiği bu ilk mülakat ile eş zamanlı olarak Türkiye, Suriye’den (IŞİD veya başka bir güç) saldırı gelmesi halinde NATO’nun 5. Madde gereği kendisini koruması gerektiğini, bunun için gerekli planlarının yapılmasını da talep etti. NATO bürokratları bu taleplere olumlu cevap verdiler, ancak fiili bir saldırı halinde üyelerin tutumunun ne olacağını şimdiden kestirebilmek kolay değil…
ABD, ESAD’I UMURSAMIYOR
Başbakan Davutoğlu’nun ‘Esad ve tampon bölge şartı’na ABD’den yanıt gecikmedi…ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Jen Psaki, Washington'da düzenlediği basın toplantısında hem ‘Esad şartı’na, hem de güvenli bölge oluşturulması talebine soğuk baktıklarını açıkça ortaya koydu…
Psaki, Başbakan Davutoğlu'nun “Eğer Esad rejimi hedef alınırsa, Türkiye Suriye'ye ordu gönderebilir” sözleriyle ilgili olarak “Bizim pozisyonumuz değişmedi, odak halen IŞİD. Muhalifleri desteklemeyi sürdüreceğiz ama şimdilik yeni bir durum yok” dedi…
Bu sözlerin anlamı ‘ABD olarak bizim hedefimiz Esad değil, IŞİD’ demektir…
Doğrusunu isterseniz ABD’nin ‘Esad şartı’na soğuk bakacağını tahmin etmek hiç de zor değildi. Çünkü ABD, IŞİD’e karşı şu anda Esad ve İran’la dahi işbirliği yapıyor… Oysa ki ABD’nin işbirliği yaptığı Esad rejimi, Suriye’de son 3 yılda 200 bin insanın katledilmesinden sorumlu… Öldürülenlerin en az 15 bini çocuk… Amerikalılar Esad’ın adamlarının yüzlerce çocuğu sırf siyasi nedenlerle gözaltına alıp, işkenceden geçirdiğini, bu çocuklardan pek çoğunun bu şekilde öldürüldüğünü de biliyor.
Kısacası 200 bin insanın hayatını kaybetmesi dahi ABD’yi Esad’a karşı harekete geçiremezken ve IŞİD Suriye ve Irak’ta çok geniş bir alana yayılırken ABD’nin kılı kıpırdamazken, IŞİD güçleri Amerikan petrol şirketlerinin büyük yatırımlarının ve ABD üssünün bulunduğu Kürt bölgesine yönelince Washington birkaç saat içinde askeri operasyonlara başlayıvermiştir… Başka bir tabirle ABD’nin derdi kendi çıkarlarıdır, bölgenin istikrarı değil…
TÜRKİYE ZORLUYOR
İşte bu noktada Türkiye, bir anlamda ABD’yi Esad’ı hedef almaya zorlamaya çalışıyor… IŞİD’e karşı koalisyona katılmak için başka bazı şartlar öne sürüyor…
Türkiye, sadece şart öne sürmekle kalmıyor, bir de havuç politikası geliştiriyor ve şartlarının yerine gelmesi halinde IŞİD’le karada da savaşabileceğini söylüyor… Nitekim Psaki,“Türkiye liderleri koalisyonda daha aktif ve önde gelen bir rol oynamak istediklerini söyledi. Biz bu rolün ne olduğunu ve fikirlerini konuşuyoruz” diyor…
Rehinelerin serbest bırakılmasından sonra üzerindeki baskı artan Türkiye’nin öne sürdüğü şartlara ABD’nin tepkisi hiç şüphesiz sadece Sözcü Psaki’nin sözleri ile anlaşılamaz… Amerikalıların meseleye bakışını önümüzdeki günlerde daha net bir şekilde anlayacağız. Ancak bu noktada Türkiye’nin şartlarının Washington’da bir tür ‘şantaj’ gibi okunması ihtimalinin de olduğunu hatırlatalım… Amerikalıların bu tür pazarlıklarda bel altı taktiklerinin olduğunu da bilelim…
ABD, TAMPON BÖLGEYE DE SOĞUK
ABD Dışişleri Bakanlığı, sadece ‘Esad şartı’na değil, Suriye’de uçuşa yasak bölge ve/veya güvenli tampon bölge oluşturulması fikirlerine de soğuk bakıyor. Çünkü böyle bir girişimin Batı’ya yeni yükler getireceğinden endişe ediyor… Kürt ve Türklerin öleceği bir yerde kendi askerlerini riske etmek istemiyor…
Ayrıca uçuşa yasak bölgenin IŞİD’e zarar değil yarar getireceği de düşünülüyor. Suriye hava gücünü engellemek ve Rusya ile Çin’in Güvenlik Konseyi’ndeki veto gücü de ABD’yi bu fikirden uzaklaştırıyor…
Türkiye ise tampon bölge için BM Güvenlik Konseyi’nin kararının gerekli olmadığı kanısında. Yani Türkiye daha önce pek de denenmemiş bir formül öneriyor…
Özetleyecek olursak Türkiye ile ABD’nin bölgeye bakışları son derece farklı… Bizim endişemiz ise Türkiye’nin, PKK da dâhil pek çok yan araç ile belli politikalara zorlanması ve savaşın içine çekilmesi…
