Mustafa Asım Köksal
05.09.1913 – 28.11.1998 01 Ocak 1970
Babası Hafız Mehmet Edip Efendi, annesi Döne Hanım olup, Pir Velioğulları sülalesindendir. Babası Hafız Mehmed Edip Efendi, Asım Köksal birkaç aylıkken çalışmak için Arjantin’e gitmiş ve Kurtuluş Savaşı’nın çıkması üzerine Türkiye’ye dönmeyerek yirmi iki yıl orada kalmıştı. İlköğrenimini Develi Merkez Numune Okulu’nda tamamladı (1927). 1927 yılında Kayseri Lisesi ve Askeri Lise sınavlarını kazandıysa da çeşitli sebeplerle başvurusu kabul edilmeyince Kayseri ulemasından Develi Müftüsü Mustafa İzzet Efendi’den din ilimleri alanında medrese usulüne göre eğitim aldı. Daha sonra Ankara’ya yerleşerek Müderris Mehmed Efendi’den bir kısım dersler görüp Enbiyazade Mehmed Hilmi’den tasavvuf icazetnamesi (yeterlilik) aldı. Mutasavvıf Rahimi’den Mesnevi okudu. On iki yıl Mürşidi İskilipli İbrahim Edhem Efendi’nin derslerine devam etti. 1933’te Diyanet işleri Başkanlığında memur olarak çalışmaya başladı. Bu kurumun çeşitli ilmi kurullarında otuz bir yıl görev yaptı. İslâm Tarihi adlı eserini yazmak için Diyanet İşleri Başkanlığı Yüksek Müşavere Heyeti Üyesi iken emekliye ayrıldı.
Emekli olduğu 1964 yılına kadar Diyanet İşleri Başkanlığı’nda Evrak Kitabeti memurluğu, Tahsis Memurluğu, Sicil Şefliği, Yazı İşleri Müdürlüğü, Yayın Müdürlüğü, Hayrat Hademesi İşleri Müdürlüğü, Zat İşleri Müdür Vekilliği, Müşavere ve Dinî Eserleri İnceleme Kurulu üye baş muavinliği görevlerinde bulundu. 1998’de Ankara’da öldü ve Bağlum Mezarlığı’nda toprağa verildi.
Mehmet Akif’in bütün şiirlerini toplayan “Safahât” adlı eserinden etkilenerek 1927’den itibaren dinî manzumeler yazmaya başlayan Mustafa Asım Efendi, daha sonra ilmî çalışmalara yönelmiştir. Çalışmalarının büyük bölümünü Hz. Muhammed (sav) dönemine ayırmış, anlatımda kısaltma yoluna gitmeyi uygun görmemiş, kaynaklarda kısa olarak geçilmiş konuları ayrıntılı bir biçimde incelemeyi öncelemiştir. Bu anlayışına uygun olarak yaptığı araştırmalar sonucunda ilk Müslümanların Dârülerkam’a (Peygamberin İslamiyeti gizlice yayarken, inananların bir araya gelip gönül sohbetleri yaptığı ev) giriş tarihi, Hz. Ömer’in ve Amr b. Abese’nin Müslüman oluş sırası gibi kimi konular hakkında birçok kaynakta aktarılan bilgilerin doğru olmadığını ortaya koymuştur.
Mustafa Asım Köksal’ın en önemli ve en oylumlu eseri “İslâm Tarihi - Hz. Muhammed ve İslâmiyet”tir. 1964 yılında üzerinde çalışmaya başladığı bu eseri bir cildi Mekke, bir cildi Medine dönemi olmak üzere iki cilt olarak yazılmış, ardından eseri genişletmeyi tasarlamıştır. Ancak 1966’da Mekke dönemini yayımladıktan sonra bu düşüncesinden vazgeçerek Medine dönemini Hz. Peygamber’in Medine’de kaldığı her bir yıl için bir cilt olmak üzere on bir cilt olarak kaleme aldı. Yaşamının son yıllarında bütün ciltleri gözden geçirerek sekiz cilt olarak yeniden kaleme almıştır. Bu eser, “İslâm Tarihi Peygamberler Peygamberi Hz. Muhammed Aleyhisselâm ve İslâmiyet” adıyla ölümünden sonra yayımlanmıştır (İstanbul 1999).
Hz. Peygamber dönemini, ana kaynaklara dayanarak tüm ayrıntılarıyla ele alan ve “Asr-ı Saâdet”te İslâm’ın yayılış ve hukuk tarihini akıcı bir üslûpla anlatan bu eser Türkçedeki en geniş siyer (İslam din biliminde peygamberlerin, din büyüklerinin ve halifelerin hayat hikâyesi) kitabıdır. “Müsteşrik Caetani’nin Yazdığı İslâm Tarihi’ndeki İsnad ve İftiralara Reddiye” adlı eserinde, İtalyan doğubilimci Leone Caetani’nin kaleme aldığı “Annali dell’îslam” adlı eserin özellikle İslâm’da hadis ve isnat müessesesi, Ebû Hüreyre ve İbn Abbas gibi kimi sahabilerin kişiliği, “Kur’an”ın kaynağı, Hz. Peygamber’in kişiliği ve İslâmiyet’in oluşumundaki rolü gibi konulardaki iddialarına cevap vermektedir. Ayrıca ders kitapları vardır.
“Asım’ın İslâm Tarihi” diye de tanınan on iki ciltlik İslâm Tarihi eseri 1983 yılında Pakistan hükümetinin düzenlediği “Siret’ün Nebî” yarışmasında dünya birincisi seçildi. 1985’te Türkiye Yazarlar Birliği kendisini Yılın Kültür Adamı seçti ve 1996 yılında Kültür ve Sanat Büyük Ödülüne layık gördü. Kadiri tarikatına mensup idi. Ankara Bağlum’daki aile kabristanında toprağa verildi.
